Tanah Nedir?
Tanah, Türkçede “toprak” anlamına gelen bir kelimedir. Tanah, Dünya’nın dış kabuğunun, kayaların ayrışması ve organik maddelerin karışmasıyla oluşan, bitkilerin ve diğer canlıların yaşamı için gerekli olan bir ortamdır.
Tanah fiziksel, kimyasal ve biyolojik süreçlerin bir sonucu olarak oluşur. Fiziksel süreçler, kayalar rüzgar, su ve buz gibi dış etkenler tarafından parçalandığında meydana gelir. Kimyasal süreçler, kayalardaki mineraller kimyasal reaksiyonlar sonucunda ayrıştığında meydana gelir. Biyolojik süreçler, toprakta yaşayan bitki ve hayvanların kayaların parçalanmasına ve organik madde üretimine katkıda bulunmasıyla meydana gelir.
Tanah dört temel bileşenden oluşur:
Mineral maddeler: Toprağın yaklaşık %45-50’sini oluşturan mineral maddeler, kayaların aşınması sonucu oluşur. Mineral maddeler, toprağın tane büyüklüğü, geçirgenlik ve su tutma kapasitesi gibi fiziksel özelliklerini belirler.
Organik madde: Toprağın yaklaşık %5-10’unu oluşturan organik madde, bitki ve hayvan artıklarından oluşur. Organik madde, toprağın verimliliği, su tutma kapasitesi ve havalanma gibi biyolojik özelliklerini belirler.
Bunlar: Toprağın yaklaşık %20-30’unu oluşturan su, bitki büyümesi için gereken en önemli besindir. Su ayrıca toprağın tane boyutu ve geçirgenlik gibi fiziksel özelliklerini de etkiler.
Hava durumu: Toprağın yaklaşık %10-20’sini oluşturan hava, bitki solunumu için gereklidir. Hava ayrıca toprağın tane boyutu ve geçirgenlik gibi fiziksel özelliklerini de etkiler.
Tanach, Dünya’daki yaşamın temelidir. Bitkiler topraktan besin ve su alarak büyür. Hayvanlar bitkileri yiyerek beslenir. Bu nedenle toprak, tüm canlılar için hayati önem taşır.
Tanah’ın Türleri
Tanah, oluşum koşullarına göre farklı türlere ayrılır. En yaygın toprak türleri şunlardır:
Alüvyonlu topraklar: Bunlar nehirlerin taşıdığı alüvyonların birikmesiyle oluşan topraklardır. Verimli topraklardır ve özellikle tarımda kullanılırlar.
Kumlu topraklar: Kumlu topraklar, mineral maddelerinin %80’inden fazlasının kum tanelerinden oluştuğu topraklardır. Su tutma kapasiteleri düşüktür ve genellikle verimsiz topraklardır.
Killi topraklar: Killi topraklar, mineral maddelerinin %80’inden fazlasının kil tanelerinden oluştuğu topraklardır. Yüksek su tutma kapasitelerine sahiptirler ve genellikle verimli topraklardır.
Laterit topraklar: Laterit topraklar, tropikal ve subtropikal bölgelerde oluşan ve yüksek miktarda demir ve alüminyum içeren topraklardır. Verimli topraklardır ve özellikle kahve, kakao ve kauçuk gibi tropikal bitkilerin yetiştirilmesinde kullanılırlar.
Chernosium toprakları: Chernosium toprakları ılıman iklimlerde oluşan ve yüksek miktarda organik madde içeren topraklardır. Çok verimli topraklardır ve özellikle buğday, mısır ve şeker pancarı gibi tahılların yetiştirilmesinde kullanılır.
Tanah’ın Kirlenmesi
Toprak kirliliği, insan faaliyetleri sonucu toprağın fiziksel, kimyasal veya biyolojik özelliklerinin bozulmasıdır. Toprak kirliliği, toprak verimliliğini, çevre kalitesini ve insan sağlığını olumsuz etkiler.
Tanah kirliliğinin başlıca nedenleri şunlardır:
Endüstriyel faaliyetler: Endüstriyel faaliyetler toprakta kimyasal ve ağır metal kirliliğine neden olabilir.
Tarımsal faaliyetler: Tarımsal faaliyetler, gübre, ilaç ve pestisit gibi kimyasal kirliliğin toprağa karışmasına neden olabilir.
Kentsel atık: Kentsel atıklar toprağa organik ve inorganik kirliliğe yol açabilmektedir.
Atık su: Atık sular toprağa organik ve inorganik kirleticiler taşıyabilir.
Tanah kirliliğinin etkilerini azaltmak için çeşitli önlemler alınabilir. Bu önlemler şunları içerir:
Endüstriyel faaliyetlerde çevre standartlarına uyum
Tarımsal faaliyetlerde sürdürülebilir tarım tekniklerinin kullanımı
Kentsel atık ve atık suların çevre dostu bertarafı
Bir yanıt bırakın