Yaylalar nedir?
Yaylalar çevrelerinden yüksekte, akarsuların derin vadilerle böldüğü geniş ovalardır. Yaylalar yeryüzünde yaygın olarak görülen bir yeryüzü şeklidir. Türkiye’de de çok sayıda yayla bulunmaktadır.
Yaylaların Oluşumu
Yaylalar farklı şekillerde oluşabilir. En yaygın oluşum şekli akarsuların aşındırıcı etkisidir. Akarsular yataklarında akarken karşılaştıkları engelleri aşındırırlar. Bu engeller bazen çevrelerinden yüksek olan düzlüklerdir. Akarsular bu ovaları aşındırarak platolar oluşturur. Yaylalar volkanizmanın bir sonucu olarak da oluşabilmektedir. Volkanik patlamalar sonucunda lavlar yüzeye çıkarak geniş alanları kaplar. Bu lavlar zamanla aşınarak platolar oluşturur. Yaylalar buzullardan da oluşabilmektedir. Buzullar hareket ettikçe karşılaştıkları engelleri aşındırarak ortadan kaldırırlar. Bu engeller bazen çevrelerinden yüksek olan düzlüklerdir. Buzullar bu ovaları ortadan kaldırarak platolar oluşturur.
Yayla Çeşitleri
Yaylalar oluşum şekillerine göre farklı türlere ayrılmaktadır.
Erozyon Yaylaları: Bu platolar akarsuların aşındırıcı etkisiyle oluşur.
Volkanik Platolar: Bu platolar volkanik patlamalar sonucu oluşmuştur.
Buzul Yaylaları: Bu platolar buzullardan oluşuyor. Yaylalar yüksekliklerine göre farklı türlere ayrılmaktadır.
Alçak Yaylalar: Bu yaylalar deniz seviyesinden 500 metre yüksekliğe kadar bulunmaktadır.
Orta Rakımlı Yaylalar: Bu yaylalar deniz seviyesinden 500-1000 metre yükseklikte bulunmaktadır.
Yüksek Yaylalar: Bu yaylalar deniz seviyesinden 1000 metrenin üzerinde yer almaktadır.
Yaylaların Özellikleri
Platoların başlıca özellikleri şunlardır:
Yükseklikte bulunurlar.
Nehirler tarafından derin vadilerle parçalanırlar.
Geniş bir alanı kaplıyorlar.
Pürüzsüz veya hafif inişli çıkışlı olabilirler.
Yüzey suyu bakımından fakirdirler.
Yaylaların Ekonomik Önemi
Yaylalar ekonomik açıdan önemli bir yere sahiptir. Yaylalar genellikle geçici yerleşimlerin olduğu yaylalar olarak kullanılmaktadır. Yaylalarda hayvancılık, tarım ve madencilik faaliyetleri de yürütülmektedir.
Türkiye’deki yaylalar
Türkiye’de çok sayıda yayla bulunmaktadır. Türkiye’deki yaylalardan bazıları şunlardır:
Ankara Yaylası: Ankara’nın kuzeyinde yer alan bu yayla Türkiye’nin en büyük yaylalarından biridir.
Yozgat Yaylası: Yozgat’ın orta kesiminde yer alan bu yayla Türkiye’nin önemli tarım merkezlerinden biridir.
Erzincan Yaylası: Erzincan’ın kuzeyinde bulunan bu yayla Türkiye’nin önemli madencilik merkezlerinden biridir.
Konya Yaylası: Konya’nın orta kesiminde yer alan bu yayla, Türkiye’nin önemli hayvancılık merkezlerinden biridir.
Yaylaların Önemi
Yaylalar dünya üzerinde önemli bir yere sahiptir. Yaylalar aşağıdaki nedenlerden dolayı önemlidir:
Biyoçeşitliliği destekliyorlar. Yaylalar zengin bitki ve hayvan çeşitliliğine ev sahipliği yapmaktadır.
Su kaynakları sağlıyorlar. Yaylalar yer altı su kaynakları açısından zengindir.
Toprak oluşumuna katkıda bulunurlar. Yaylalar toprak oluşumuna katkıda bulunan önemli bir faktördür.
Ekonomik faaliyetlere olanak sağlarlar. Yaylalar hayvancılık, tarım ve madencilik gibi ekonomik faaliyetlere olanak sağlamaktadır. Yaylalar yeryüzündeki önemli yer şekillerinden biridir. Yaylalar farklı şekillerde oluşabilmekte ve farklı özelliklere sahip olabilmektedir. Yaylalar ekonomik açıdan da önemli bir yere sahiptir.
Bir yanıt bırakın