Ağıt nedir?
Ağıt, bir insanın ölümünden sonra duyulan üzüntüyü ve acıyı ifade etmek için yazılan bir şiir türüdür. Arapça “risâ” sözcüğünden gelen ağıt, “ölmüş kişinin iyiliklerini anmak ve onun için ağlamak, ağıt yakmak” anlamına gelir. Mersiyeler genellikle ölen kişinin iyiliklerini, faziletlerini ve amellerini övmek ve ölümü karşısında duyulan acıyı ifade etmek amacıyla yazılır. Ağıtlarda merhumun yokluğu, geride bıraktığı sevdiklerinin üzüntüsü ve yası da işlenir. Divan edebiyatında mersiyelerin önemli bir yeri vardır. Divan şairleri ölen padişahlara, vezirlere, komutanlara, bilim adamlarına ve hatta yakın akrabalarına ağıtlar yazmışlardır. Mersiyeler genellikle mesnevi ve terkib-i bent nazım şekliyle yazılmıştır.
Elegy’nin Tarihi
Ağıt ilk olarak Arap edebiyatında ortaya çıktı. Araplar, ölen yakınları için ağıt yakarak duygularını dile getiriyorlardı. Bu mersiyeler zamanla şiirsel bir biçime dönüşmüş ve mersiye adını almıştır. İslam’ın yayılmasıyla birlikte ağıt Türk edebiyatına da girmiştir. Türk şairleri ölen padişahlara, vezirlere, komutanlara, bilim adamlarına ve hatta yakın akrabalarına ağıtlar yazmışlardır.
Elegy’nin Özellikleri
Ağıtlar genel olarak aşağıdaki özelliklere sahiptir:
Duygusallık: Ağıtlar genellikle duygusal bir üslupla yazılır. Şairler, ölenin ardından duydukları üzüntüyü ve acıyı şiirlerinde dile getirirler.
Övmek: Ağıtlarda ölen kişinin iyilikleri, faziletleri ve amelleri övülür. Şairler merhumun topluma ve insanlığa olan katkılarını vurgularlar.
Evet: Ağıtlarda merhumun yokluğu, geride bıraktığı sevdiklerinin üzüntüsü de işlenir. Şairler, ölenin ardından duyulan yas ve matemi şiirlerinde dile getirirler.
Ağıt Türleri
Mersiyeler yazıldıkları konuya ve formata göre farklı türlere ayrılabilir.
Konuya Göre Ağıtlar
Ehl-i Beyt’in Mersiyeleri: Bu tür mersiyeler, Hz. Bunlar Muhammed (sav)’in ve aile fertlerinin ölümleri üzerine yazılan mersiyelerdir.
Tarihsel ağıtlar: Bu tür mersiyeler, ölen padişahlar, vezirler, komutanlar ve diğer önemli şahsiyetler için yazılan mersiyelerdir.
Liyakat Mahkemesi: Bu tür mersiyeler, ölen yakın akraba ve dostlara yazılan mersiyelerdir.
Biçimlerine Göre Ağıtlar
Mesnevi ağıtları: Bu tür mersiyeler mesnevi nazım şekliyle yazılan mersiyelerdir.
Terkib-i bükülmüş ağıtlar: Bu tür mersiyeler, kompozisyon-i bükülü nazım şeklinde yazılan mersiyelerdir.
Ode ağıtlar: Bu tür mersiyeler kaside nazım şekliyle yazılan mersiyelerdir.
Gazel ağıtları: Bu tür mersiyeler gazel nazım şekliyle yazılan mersiyelerdir.
Ağıt Örnekleri
Divan edebiyatında mersiye türünde yazılmış pek çok önemli eser bulunmaktadır. Bu çalışmalardan bazıları şunlardır:
Ahmet Paşa’nın “Yusuf Has Hacib Ağıtı”
Nedim’in “Şah Abbas Ağıtı”
Nabi’nin “Süleyman Han’a Ağıtı”
Şeyh Galip’in “Hüseyin Baykara Ağıtı”
Necip Fazıl Kısakürek’in “Ölümden Sonra” şiiri
Ağıtın Önemi
Ağıtlar, birisi öldükten sonra hissedilen üzüntüyü ve acıyı ifade etmenin bir yoludur. Mersiyeler aynı zamanda ölen kişinin iyiliklerini, faziletlerini ve amellerini gelecek nesillere aktarmanın bir aracıdır. ağıtlar,
Bir yanıt bırakın