Felaket nedir?
Felaket, kelime anlamı olarak “çok kötü bir olay” anlamına gelse de, felaket etkisi yaratacak bir durumu anlatmaktadır. Bu doğal afetler, savaşlar, salgın hastalıklar, ekonomik krizler gibi büyük çaplı olaylar olabileceği gibi kişinin hayatındaki önemli bir olayın olumsuz sonucu da olabilir.
Felaket Düşünceleri
Felaket düşünceleri olayların olumsuz etkilerini daha da kötüleştirebilecek ve kişiyi felakete sürükleyebilecek düşüncelerdir. Bu düşünceler genellikle belirsiz, abartılı ve kontrol edilemez. Örneğin sınava girecek bir öğrencinin sınavda başarısız olacağını ve hayatının mahvolacağını düşünmesi felaket düşünceleridir.
Felaket Düşüncelerinin Etkileri
Felaket düşünceleri kişinin duygusal ve davranışsal sağlığını olumsuz etkiler. Bu düşünceler kaygı, stres, depresyon ve öfke gibi duygulara yol açabilir. Ayrıca kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyerek okul, iş, ilişkiler gibi alanlarda sorunlara neden olabilir.
Felaket Düşüncelerini Değiştirmek
Felaket düşüncelerini değiştirmek için öncelikle bu düşüncelerin farkında olmak önemlidir. Kişinin kendi düşüncelerini gözlemleyerek hangi düşüncelerin felaket olduğunu belirlemesi gerekir. Bu düşünceleri belirledikten sonra bu düşüncelerin gerçekçi olup olmadığını değerlendirmek gerekir. Düşünceler abartılı, belirsiz veya kontrol edilemiyorsa bu düşünceleri değiştirmek için bazı teknikler uygulanabilir.
Felaket Düşüncelerini Değiştirme Teknikleri
Olumlu düşünme: Kişi olumsuz düşüncelerini olumlu düşüncelerle değiştirmeye çalışabilir. Örneğin sınava girmek üzere olan bir öğrenci, sınavda başarısız olacağı düşüncesini, sınavı başarıyla geçeceği düşüncesiyle değiştirebilir.
Kritik düşünce: Kişi kendi düşüncelerini eleştirel olarak inceleyerek bu düşüncelerin gerçekçi olup olmadığını değerlendirebilir. Örneğin sınava girmek üzere olan bir öğrenci, sınavda başarısız olacağı düşüncesini, sınava hazırlandığı için başarı şansının yüksek olduğu düşüncesiyle değiştirebilir.
Dikkati başka yöne çekme: Kişi olumsuz düşüncelerden uzaklaşmak için dikkatini başka şeylerden uzaklaştırmaya çalışabilir. Örneğin sınava giren bir öğrenci sınavdan önce rahatlatıcı bir şeyler yapmayı deneyebilir.
Profesyonel Yardım Alma
Felaket düşünceleri kişinin günlük hayatını olumsuz etkilemeye başladıysa profesyonel yardım almak faydalı olabilir. Bir psikolog, kişinin düşüncelerini daha gerçekçi bir şekilde değerlendirmeyi ve onlarla baş etmeyi öğrenmesine yardımcı olabilir.
Felaket Düşüncelerinin Nedenleri
Felaket düşüncelerinin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte aşağıdaki faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir:
Kişilik özellikleri: Bazı kişilik özellikleri sizi felaket düşüncelerine daha yatkın hale getirebilir. Örneğin kaygılı ve karamsar bireyler daha sık felaket düşünceleri yaşayabilirler.
Erken deneyimler: Çocukluk ve ergenlik dönemindeki olumsuz deneyimler felaketle ilgili düşüncelerin gelişmesine katkıda bulunabilir. Örneğin ihmal edilen veya istismar edilen çocuklar felaketle ilgili düşüncelere daha yatkın olabilir.
Akıl hastalıkları: Bazı akıl hastalıkları felaket düşüncelerine yol açabilir. Örneğin anksiyete bozuklukları, depresyon ve bipolar bozukluk gibi hastalıklarda felaket düşünceleri daha sık görülür.
Felaket Düşüncelerini Önlemek
Felaket düşüncelerini önlemek için aşağıdaki önlemler alınabilir:
Olumlu bir bakış açısı geliştirmek: Olumlu bir bakış açısı geliştirerek kişi olumsuz olayların olumsuz etkilerini azaltabilir.
Stresle baş etmek için sağlıklı yöntemler geliştirmek: Kişi stresle baş etmek için sağlıklı yöntemler geliştirerek stresin olumsuz etkilerini azaltabilir.
Psikolojik destek almak: Kişi psikolojik destek alarak felaket düşünceleriyle baş etmeyi öğrenebilir.
Bir yanıt bırakın