Kader nedir?
Kader, önceden belirlenmiş ve değiştirilemez bir olaylar dizisidir. İster genel ister bireysel olsun, önceden belirlenmiş bir gelecek olarak algılanabilir. Felsefedeki determinizm akımı kadere dayanır. Kader kavramı birçok farklı dinde de önemli bir yere sahiptir.
Kaderin Tanımı
Türk Dil Kurumu’na göre kader, “insanın başına geleceklerin önceden belirlenmiş olması” anlamına gelir. Arapça kökenli bir kelime olan kader, “güçlü olmak, plan yapmak, ölçüyle yapmak, bir şeyin şeklini ve niteliğini belirlemek, değerini bilmek; Aynı zamanda “rızkını kısıtlamak” anlamına da gelir.
Kader ve Determinizm
Felsefede kader kavramı determinizmle yakından ilişkilidir. Determinizm, her olayın daha önceki bir olay veya olaylar tarafından belirlendiği ve bu nedenle olayların gelecekte nasıl gelişeceğini kesin olarak bilmenin mümkün olduğu görüşüdür. Determinizme göre kader, olayların değişmez bir şekilde ilerlediği ve insanın bu olaylar üzerinde hiçbir etkisinin olmadığı bir süreçtir.
Kader ve Dinler
Kader kavramı birçok farklı dinde önemli bir yere sahiptir. İslam’da kader, Allah’ın sonsuzlukta bildiği, takdir ettiği ve insanın hür iradesiyle bu takdire göre hareket ettiği bir süreç olarak kabul edilir. Hıristiyanlıkta kader, Tanrı’nın insanlığın geleceğine ilişkin planı olarak görülür. Yahudilikte kader, insan eylemlerinin bir sonucu olarak ortaya çıkan bir süreç olarak kabul edilir.
Kaderin Doğası
Kaderin mahiyeti hakkında farklı görüşler vardır. Bazıları kaderin tamamen belirleyici olduğunu ve insanın bu süreç üzerinde hiçbir etkisinin olmadığını savunuyor. Bazıları ise kaderin kısmen deterministik, kısmen de insan iradesine bağlı olduğunu savunuyor. Bu görüşe göre bazı olaylar tamamen deterministiktir ve değiştirilemez. Ancak bazı olaylar kişinin özgür iradesiyle değiştirilebilir.
Kaderin İnsan Hayatına Etkisi
Kaderin insan hayatına etkisi kaderin mahiyetine göre değişmektedir. Determinist kader anlayışına göre insanın hayatının gidişatı tamamen önceden belirlenmiştir ve insanın bu gidişatı değiştirme gücü yoktur. Bu nedenle insan kaderine boyun eğmeli, onu değiştirmeye çalışmamalıdır. İnsan iradesine açık olan kader anlayışına göre insanın hayatında belli bir etki vardır. İnsan özgür iradesiyle seçimler yaparak kaderini şekillendirebilir. Bu nedenle insan kaderi konusunda karamsarlığa kapılmamalı ve kendi seçimlerini yaparak hayatını daha iyiye doğru değiştirmeye çalışmalıdır.
Kader ve İslam
İslam’da kader imanın şartlarından biridir. Ehl-i Sünnet inancına göre Allah, ezelden ebede kadar gerçekleşecek iyi veya kötü tüm olayların kaderini bilir ve belirler. İnsan hür iradesiyle bu kadere göre hareket eder. İslam’da kaderin önemi şu ayetlerde vurgulanmaktadır:
“Şüphesiz Biz her şeyi bir kadere göre yarattık.” (Kamer, 49)
“Allah her şeyin ölçüsünü koymuştur.” (Rum, 27)
“Allah’ın kaderine inanın. Çünkü kadere inanan, Allah’a iman etmiş olur.” (Hadis)
Kaderin İnsana Ne Öğrettiği
Kader kavramı insan için pek çok önemli ders içermektedir. Bu derslerden bazıları şunlardır:
Sabır: Kader, insanın hayatının her alanında var olan bir gerçekliktir. Bu nedenle insanın başına gelen olaylara karşı sabırlı olmayı ve kadere teslim olmayı öğrenmesi gerekir.
İstifa: İnsan kaderine güvenmeli ve Allah’a tevekkül etmelidir.
İnsanlık: İnsan kendi kaderini şekillendirmeye çalışmalı ve başkalarını da buna teşvik etmelidir.
İç huzur: Kader insanın hayatının bir parçasıdır. Dolayısıyla insan kaderini kabullenerek iç huzuruna ulaşabilir.
Çözüm
Kader insan yaşamının önemli bir parçasıdır. Kaderin mahiyeti hakkında farklı görüşler olsa da kaderin insan için önemli dersler içerdiği bir gerçektir. İnsan kaderini anlayarak ve bu dersleri öğrenerek daha mutlu ve huzurlu bir hayat yaşayabilir.
Bir yanıt bırakın