Durum Eki Nedir?
Türkçede isim kelimelerinin cümledeki görev ve anlamlarını belirleyen ekleri vardır. durum eki Durum ekleri, kelimeleri yüklemle, diğer kelimeleri isim veya zarflarla ilişkilendirerek cümlede anlam bütünlüğü sağlar. Durum ekleri, sözcükleri isimle ilişkilendirerek cümlede anlam bütünlüğü sağlar. yer, zaman, durum, ilişki, miktar, soru Gibi anlamlara işaret eder. Örneğin “kitap” kelimesine “-ı” harfi eklendiğinde “kitap-ı” kelimesi “kimin?” anlamına gelir. Sorunun cevabı ve belirtilen nesne Cümleyi isimden türetilmiş kelimelerle tamamlamak için durum ekleri kullanılır. Unsurlardan biri Örneğin, “okula” kelimesine “-a” durumu verildiğinde, “okula” kelimesi şu hale gelir: dolaylı nesne işlevinde kullanılır.
Vaka Sonek Türleri
Türkçede hal ekleri dört ana grupta toplanır:
Gösterge durumu: İsmin yerini veya sahibini belirtmek için kullanılır.
Yönlendirme durumu: İsmin yöneldiği yeri belirtmek için kullanılır.
Mevcutluk: İsmin bulunduğu yeri belirtmek için kullanılır.
Ayrılma durumu: İsmin ayrıldığı yeri belirtmek için kullanılır.
Gösterge Durumu
Belirleyici durum ekleri ismin yerini veya sahibini belirtmek için kullanılır. Çağrı ekleri şunlardır:
-ı, -i, -u, -ü: İsmin yerini veya sahibini belirten en yaygın durum ekidir.
-ın, -in, -un, -ün: İsmin yerini veya sahibini belirten ikinci yaygın hal ekidir.
-ve, -den, -tan, -on: İsmin ayrıldığı yeri gösteren durum ekidir.
Yönlendirme Durumu
Datif durum ekleri ismin yöneldiği yeri belirtmek için kullanılır. Datif durum ekleri şunlardır:
-a, -e: İsmin yöneldiği yeri belirten en yaygın hal ekidir.
-evet, -evet: İsmin yöneldiği yeri gösteren ikinci yaygın durum ekidir.
Mevcudiyet Durumu
Konum durumu ekleri, ismin bulunduğu yeri belirtmek için kullanılır. Konum durumu ekleri şunlardır:
-da, -de, -te, -ta: İsmin bulunduğu yeri belirten en yaygın hal ekidir.
-ta, -te: İsmin bulunduğu yeri gösteren ikinci yaygın durum ekidir.
Ayrılık Durumu
Ayrılan durum ekleri, ismin nerede ayrıldığını belirtmek için kullanılır. Ayrılan durum ekleri şunlardır:
-ve, -den, -tan, -ten: İsmin ayrıldığı yeri gösteren en yaygın durum ekidir.
Durum Eklerine Örnekler
Çağrı durumu:
Kitap -> kitap (Belirli nesne)
Kız -> senin kızın (Sahiplik eki)
Ö -> o (Belirli bir nesne)
Oryantasyon durumu:
Havva Gidiyorum. (Dolaylı nesne)
Kitaba Baktım. (Dolaylı nesne)
Orada gideceğiz. (Dolaylı nesne)
Kullanılabilirlik:
evdeyim. (Yer tamamlayıcısı)
Kitap(Yer eklemesi)
Ö orada. (Yer eki)
Çıkış durumu:
EvdeDisariya ciktim. (Dolaylı nesne)
Kitap(Dolaylı nesne) den satın aldım
Ö oradan çıktı. (Dolaylı nesne)
Durum Ekini Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Büyük/küçük harf eklerini kullanırken dikkate alınması gereken bazı noktalar şunlardır:
Durum ekleri isim kelimelerinin cümledeki rolünü değiştirebilir. Örneğin “kitap” kelimesine “-ı” harfi eklendiğinde “kitapı” kelimesi “kimin?” olur.
Bir yanıt bırakın