Alt Cümle Nedir?
Yan cümle, ana cümlenin anlamını tamamlayan ve ona yeni bilgi veya özellikler kazandıran yardımcı cümledir. Bazen cümle sözcüğü cümlecik anlamında da kullanılır. Yardımcı cümleler anlamsal olarak ana cümleye bağlıdır. Ana cümleden çıkarıldıklarında cümlenin anlamı bozulur veya eksik kalır. Örneğin:
Temel cümle: “Arkadaşım dün gece partiye gitti.”
Alt fıkra: “Dün geceki partiye.”
Bu cümlede “arkadaşım gitti” ana cümledir. “Dün geceki partiye” ifadesi bir yan cümledir. Cümleden yan cümlecik çıkarılırsa ana cümlenin anlamı “Arkadaşım gitti.” olarak kalır. Bu da cümlenin anlamının eksik olduğunu gösterir. Yardımcı cümleler ana cümleye bağlı olarak dört farklı rolde kullanılabilir:
Bağlaçlarla kurulan yan cümleler: Bu tür yan cümlecikler, “ki”, “ki”, “for”, “while” bağlacı yerine “ki”, “diye” anlamında kullanılan “-sa, -se” kip ekleriyle oluşturulur. , “ama”, “ama”, “çünkü”, “elbette”, “muhtemelen”, “belki” gibi bağlaçlarla oluşturulabilir.
Örnek:
“Arkadaşım dün gece partiye gitti ve çok eğlendi.”
“Beni sevdiğini söyledi.”
“Yarın gelirse bana haber ver.”
Fiillerle kurulan yan cümleler: Bu tür yan cümleler fiillerin, isim-fiillerin, sıfat-fiillerin ve zarf-fiillerin çekimli halleriyle oluşturulabilmektedir.
Örnek:
“Gelecek öğrencilere hazırlık yapıyoruz”
“Çalışmalarıyla herkesi etkiledi”
“Yarınki maç için çok heyecanlı olacağım”
İç içe geçmiş cümleler: Bu tür yan cümlecikler iki cümlenin birleştirilmesiyle oluşur. İç içe geçmiş cümlelerden biri ana cümle, diğeri ise yan cümledir.
Örnek:
**”“Dün gece partiye giden arkadaşımla konuştum.”
**”Yarınki maçı kazanacağına inanıyor.”
Belirsiz cümleler: Bu tür yan cümlecikler ana cümleden bağımsız bilgi verir. Genellikle “ki” bağlacı ile oluşturulur.
Örnek:
**”“Çok çalışkan bir insan ve sınavı geçti.”
Alt Cümlelerin Yapısı
Yan cümlecikler yapılarına göre ikiye ayrılabilir:
Basit hükümler: Bu tür cümlecikler tek bir yüklemden oluşur.
Örnek:
**”**Arkadaşım, Dün gece partiye gitti.”
**”“Beni sevdiğini söyledi.”
**”Yarın gelirse bana haber ver.”
Bileşik hükümler: Bu tür cümlecikler birden fazla yüklemden oluşur.
Örnek:
**”**Ne geliyor “Öğrenciler için hazırlanıyoruz.”
**”**Ne yaptı Çalışmalarıyla herkesi etkiledi.”
***”**Yarının “Maçta çok heyecanlıyım”
Alt Cümlelerin Kullanım Alanları
Yan cümlecikler Türkçede çok çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:
Ana cümlenin anlamını tamamlayalım: Yardımcı cümleler ana cümlenin anlamını tamamlamak için kullanılır. Örneğin:
Temel cümle: “Arkadaşım dün gece partiye gitti.”
Alt fıkra: “Dün geceki partide çok eğlendi.”
Bu cümlede “dün gece arkadaşım partiye gitti” ana cümledir. “Dün gece partide çok eğlendi” ifadesi bir yan cümledir. Yan cümle ana cümlenin anlamını tamamlar ve şöyle der: “Dün gece arkadaşım oradaydı.
Bir yanıt bırakın