Şeriat ve Evkaf BakanlığıTürkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında kurulan ve 1924’te kaldırılan bir bakanlıktır. “Şeriyye” kelimesi dini işler anlamına gelir ve “Evkaf” kelimesi vakıflar anlamına gelir. Bu nedenle, Şeriyye ve Evkaf Bakanlığı, İslami işler ve vakıfların yönetiminden sorumlu bir bakanlıktı.
Şeriat ve Evkaf Bakanlığı’nın Kurulması
Şeriat ve Evkaf Bakanlığı, 2 Mayıs 1920’de kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin ilk icra kurulunda yer alan bir bakanlıktı. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarında kurulan ve Şeyhülislamın başkanlığında olan Evkaf-ı Hümayun Bakanlığı, Şeriat İşleri Başkanlığı ile birleştirilerek Şeriat ve Evkaf Bakanlığı kuruldu.
Şeriat ve Evkaf Bakanlığı’nın ilk temsilcisi, aynı zamanda Meclis’in ilk Başkanı olan Mustafa Kemal Atatürk’ün yakın dostu Rauf Orbay’dı. Bakanlığın ilk örgütsel yapısı 1920’de çıkarılan “Şeriat ve Evkaf Bakanlığı’nın Teşkilatı Hakkında Kanun” ile belirlendi. Bu kanuna göre bakanlık merkezine bir müsteşar, bir katip ve bir müftü atandı.
Şeriat ve Evkaf Bakanlığının Görevleri
Şeriat ve Evkaf Bakanlığı’nın görevleri 1920 yılında çıkarılan “Şeriat ve Evkaf Bakanlığı’nın Teşkilatına Dair Kanun” ile belirlenmiştir. Bu kanuna göre bakanlık şu görevleri yerine getirmiştir:
İslam dini ile ilgili işler, Vakıfların yönetimi, Medreselerin yönetimi, Dini yayınların üretimi, Dini konularda fetva verilmesi.
Şeriat ve Evkaf Bakanlığının Çalışmaları
Şeriat ve Evkaf Bakanlığı, kuruluşundan bu yana İslam diniyle ilgili çeşitli çalışmalar yürütmüştür. Bu çalışmalar kapsamında şunlar gerçekleştirilmiştir:
Medreselerin eğitim müfredatı yenilendi. Dini kitap ve yayınların basımı ve dağıtımı teşvik edildi. Dini konularda fetva verme yetkileri genişletildi.
Diyanet İşleri ve Vakıflar Bakanlığı da vakıfların yönetimi konusunda önemli çalışmalar yürütmüştür. Bu çalışmalar kapsamında şunlar gerçekleştirilmiştir:
Vakıfların varlıkları tespit edilmiş ve kayıt altına alınmıştır. Vakıfların gelir ve giderleri düzenlenmiştir. Vakıfların işleyişi ve gelişimi için çeşitli düzenlemeler yapılmıştır.
Diyanet İşleri ve Evkaf Bakanlığı’nın Kaldırılması
3 Mart 1924’te çıkarılan Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile Diyanet İşleri ve Evkaf Bakanlığı kaldırıldı. Bu kanuna göre medreseler kapatıldı ve eğitim kurumları Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlandı. Ayrıca Diyanet İşleri ve Evkaf Bakanlığı’nın yerine Diyanet İşleri Başkanlığı kuruldu.
Şeriat ve Evkaf Bakanlığının Önemi
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında Diyanet İşleri ve Evkaf Bakanlığı önemli bir rol oynamıştır. Bu bakanlık İslam ile ilgili çeşitli çalışmalar yürütmüş ve Türkiye’nin laik bir devlet olarak kurulmasına önemli katkılarda bulunmuştur.
Şeriat ve Evkaf Bakanlığının Kaldırılmasının Nedenleri
Şeriat ve Evkaf Bakanlığı’nın kaldırılmasının çeşitli nedenleri vardır. Bu nedenlerden bazıları şunlardır:
Cumhuriyetin laik bir devlet olarak kurulması, medreselerin ve din eğitiminin laik eğitim sistemine entegre edilmesi, vakıf yönetiminin modernleştirilmesi.
Diyanet İşleri ve Evkaf’ın kaldırılması Türkiye’nin laikleşme sürecinde önemli bir aşamaydı. Bu karar, din ve devlet işlerinin ayrılmasına ve Türkiye’de laik bir hukuk düzeninin kurulmasına önemli bir katkı sağladı.
Bir yanıt bırakın