Üre nedir?
Üre azotlu bir bileşiktir. Formülü H₂N-CO-NH₂’dir. Karbonik asidin diamidi olan üre, aynı zamanda karbamik asidin amidi olduğundan karbamid olarak da bilinir. Ürenin ilk kez 1773 yılında keşfedildiği bilinmektedir. Ancak kesin sentezi şüphesiz 1828 yılında Wöhler tarafından gerçekleştirilmiştir.
Üre, vücuttaki proteinlerin parçalanması sonucu oluşan atık bir üründür. Proteinler vücuttaki birçok yapının temelini oluşturan moleküllerdir. Vücuttaki metabolik süreçler sonucunda proteinler parçalanır ve üre oluşur. Üre karaciğerde üretilir ve kan yoluyla böbreklere taşınır. Böbrekler üreyi idrar yoluyla vücuttan uzaklaştırır.
Ürenin Vücuttaki İşlevi
Üre, vücuttaki proteinlerin parçalanması sonucu oluşan atık bir üründür. Ancak üre vücut için gerekli bir bileşiktir. Üre, azotlu atıkların vücuttan atılmasına yardımcı olur. Azotlu atıklar vücutta biriktiğinde toksik hale gelir. Üre, bu atıkları vücuttan uzaklaştırarak toksik maddelerin birikmesini önler.
Kandaki Üre Değerleri
Üre kandaki azotlu bileşiklerin en önemlisidir. Kandaki üre miktarı böbreklerin fonksiyonlarını değerlendirmede kullanılan önemli bir parametredir.
Kandaki üre miktarı yaş, cinsiyet, vücut ağırlığı, beslenme durumu, böbrek fonksiyonları gibi faktörlere bağlı olarak değişebilmektedir.
Genel olarak sağlıklı bir yetişkinde kandaki üre miktarı 20-40 mg/dL arasındadır. Bu değer kadınlarda erkeklere göre biraz daha düşük olabilir.
Kandaki üre miktarı aşağıdaki durumlarda artabilir:
Böbrek yetmezliği Dehidrasyon Aşırı protein tüketimi Bazı ilaçlar (örneğin aminoglikozid antibiyotikler) Hamilelik Yorucu egzersiz
Kandaki üre miktarı aşağıdaki durumlarda azalabilir:
Böbrek yetmezliğinin başlangıcı Aşırı sıvı alımı Protein eksikliği Düşük kalorili diyet Bazı ilaçlar (örneğin diüretikler)
Üre Testi
Üre testi, kandaki üre miktarını ölçmek için kullanılan bir kan testidir. Üre testi böbrek fonksiyonunu değerlendirmek için kullanılan önemli bir testtir.
Üre testi sıklıkla rutin kan testleri arasında yer alır. Ek olarak, böbrek yetmezliği şüphesi olan kişilerde böbrek hastalığını izlemek veya bazı ilaçların böbrekler üzerindeki etkilerini değerlendirmek için üre testi yapılabilir.
Üre testi genellikle parmak ucundan alınan kan örneğiyle yapılır. Testin sonuçları genellikle birkaç saat içinde hazır olur.
Üre Tedavisi
Yüksek üre altta yatan nedene göre tedavi edilir. Böbrek yetmezliği gibi ciddi bir nedenden kaynaklanan yüksek üre genellikle diyaliz veya böbrek nakli gibi tedavilerle kontrol altına alınır.
Dehidrasyon veya aşırı protein tüketimi gibi daha az ciddi nedenlerden kaynaklanan yüksek üre, genellikle sıvı alımı veya protein alımının azaltılması gibi önlemlerle kontrol edilebilir.
Yüksek Üre Belirtileri
Yüksek ürenin genellikle hiçbir belirtisi yoktur. Ancak üre seviyesi çok yüksek olduğunda aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
Yorgunluk Zayıflık İştah kaybı Baş ağrısı Bulantı Kusma Karın ağrısı Kas krampları
Düşük Üre Belirtileri
Düşük ürenin genellikle hiçbir belirtisi yoktur. Ancak üre seviyesi çok düşük olduğunda aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
Yorgunluk Zayıflık İştah kaybı Baş ağrısı Bulantı Kusma Karın ağrısı Kas krampları
Üre Hakkında Diğer Bilgiler
Üre ayrıca gübre ve böcek ilacı olarak da kullanılır. Üre ayrıca kozmetik ve ilaç endüstrilerinde de kullanılır. Üre insan vücudunda üretilen tek azotlu bileşiktir.
Çözüm
Üre, vücuttaki proteinlerin parçalanması sonucu oluşan atık bir üründür. Ancak üre vücut için gerekli bir bileşiktir.
Bir yanıt bırakın