Tüzel Kişilik Nedir?
Tüzel kişilik, birçok kişiden veya mülkten oluşan topluluktan doğan ve tek bir kişi olarak kabul edilen tüzel kişiliktir. Belirli bir amaca ulaşmak için bir grup insan veya mal (mal) halinde bağımsız olarak örgütlenen, hak sahibi olabilen, borç veya alacak alabilen varlıklardır.
Tüzel Kişiliğin Özellikleri
Tüzel kişiler, gerçek kişilerden farklı olarak aşağıdaki özelliklere sahiptir:
Bireysellik: Tüzel kişiler, gerçek kişilerden farklı olarak kendi adlarına hak sahibi olabilirler ve borç altına girebilirler. Tüzel kişiler, gerçek kişilerden farklı olarak kendi irade ve eylemleriyle hukuki işlem yapabilirler.
Süreklilik: Tüzel kişilerin varlığı, gerçek kişilerden farklı olarak ölüm, yokluk, sınırlama gibi sebeplerle sona ermez. Tüzel kişiler, kuruluş amacının gerçekleşmesi veya yasal sürenin sona ermesi gibi nedenlerle feshedilebilir.
Organik yapı: Tüzel kişiler gerçek kişilerden farklı olarak organlardan oluşan bir yapıya sahiptir. Tüzel kişilerin organları, tüzel kişiliği temsil etmek ve tüzel kişiliğin amaçlarını gerçekleştirmekle sorumludur.
Tüzel Kişilik Türleri
Tüzel kişiler tabi oldukları hukuk dalına göre iki ana gruba ayrılır:
Özel hukuk tüzel kişileri: Özel hukuk tüzel kişileri, özel hukuk alanında faaliyet gösteren tüzel kişilerdir. Özel hukuk tüzel kişilikleri hukuk veya özel hukuk sözleşmelerinden doğabilir. Özel hukuk tüzel kişilerine örnek olarak şirketler, dernekler, vakıflar, kooperatifler, dernekler, birlikler ve meslek kuruluşları gösterilebilir.
Kamu hukuku tüzel kişileri: Kamu hukuku tüzel kişileri, kamu hukukunda faaliyet gösteren tüzel kişilerdir. Kamu hukuku tüzel kişilikleri hukuktan doğar. Kamu hukuku tüzel kişilerine örnek olarak devlet, bakanlıklar, kamu iktisadi teşebbüsleri, üniversiteler, belediyeler ve il özel idareleri gösterilebilir.
Tüzel Kişiliğin Hukuki Sonuçları
Tüzel kişilik, tüzel kişilere aşağıdaki hukuki sonuçları sağlar:
Yetki: Tüzel kişiler, gerçek kişilerden farklı olarak kendi adlarına hak sahibi olabilirler. Tüzel kişilerin mülkiyet, miras, alacak ve borç gibi hakları olabilir.
Borca girmek: Tüzel kişiler, gerçek kişilerden farklı olarak kendi adlarına borçlanabilirler. Tüzel kişiler sözleşme yapma, borç alma, mülk edinme gibi işlemleri gerçekleştirebilmektedir.
Dava açma ve dava açılma: Tüzel kişiler, gerçek kişilerden farklı olarak dava açma ve dava açılma hakkına sahiptir. Tüzel kişiler kendi haklarını korumak amacıyla dava açabilirler.
Temsil: Tüzel kişiler temsilci organlar aracılığıyla temsil edilir. Tüzel kişilerin organları, tüzel kişiliği temsil etmekten ve tüzel kişiliğin amaçlarını gerçekleştirmekten sorumludur.
Tüzel Kişiliğin Oluşumu
Tüzel kişilik kanunla veya özel hukuk sözleşmesiyle kurulabilir.
Kanunla Kuruluş: Kanunda belirtilen şekil ve şartlara uygun olarak tüzel kişilik kurulabilir. Kanunla kurulan tüzel kişilere örnek olarak şirketler, dernekler, vakıflar ve kooperatifler verilebilir.
Özel Hukuk Sözleşmesiyle Kuruluş: Tüzel kişilik, gerçek kişiler veya tüzel kişiler arasında yapılacak özel hukuk sözleşmesiyle kurulabilir. Özel hukuk sözleşmesiyle kurulan tüzel kişilere örnek olarak dernek ve vakıflar verilebilir.
Tüzel Kişiliğin Feshi
Tüzel kişilik aşağıdaki nedenlerle feshedilebilir:
Kuruluş amacının gerçekleştirilmesi: Tüzel kişiliğin kuruluş amacına ulaşması halinde tüzel kişilik kendiliğinden sona erer.
Yasal sürenin sona ermesi: Tüzel kişiliğin kuruluş amacına ulaşılmış olmasına rağmen, yasal sürenin dolması halinde tüzel kişilik kendiliğinden sona erer.
Tüzel kişiliğin kaldırılması: Tüzel kişilik mahkeme kararıyla kaldırılabilir.
Tüzel Kişiliğin Gerçek Kişilerden Farkları
Tüzel kişiler gerçek kişilerden aşağıdaki noktalarda farklılık gösterir:
Gerçek kişilerin bireysel hakları vardır ve yükümlülükler taşırlar. Tüzel kişiler ise organları aracılığıyla hak kazanır ve borçlanırlar.
Bir yanıt bırakın