Tüzel Kişilik Nedir?
Tüzel kişilik, birçok kişiden veya mülkten oluşan topluluktan doğan ve tek bir kişi olarak kabul edilen tüzel kişiliktir. Belirli bir amaca ulaşmak için bir grup insan veya mal (mal) halinde bağımsız olarak örgütlenen, hak sahibi olabilen, borç veya alacak alabilen varlıklardır. Tüzel kişiler, gerçek kişilerden farklı olarak maddi bir yapıya sahip değildir. Ancak hukuki işlemlerde gerçek kişiler gibi hak ve yükümlülükleri vardır. Örneğin tüzel kişiler taşınmaz edinebilir, borç altına girebilir, dava açabilir ve dava açılabilir.
Tüzel Kişilerin Özellikleri
Tüzel kişilerin temel özellikleri şunlardır:
Gerçek kişilerden bağımsızdırlar. Tüzel kişiler, kendilerini oluşturan gerçek kişilerden bağımsız olarak varlıklarını sürdürürler. Örneğin bir şirketin ortakları değişse bile şirket varlığını sürdürür.
Hukuki işlemlerde gerçek kişiler gibi hak ve yükümlülükleri vardır. Tüzel kişiler de gerçek kişiler gibi taşınmaz edinebilir, borçlanabilir, dava açabilir ve dava edilebilir.
Kendi adlarına dava açabilirler ve dava edilebilirler. Tüzel kişiler kendilerini oluşturan gerçek kişiler yerine kendi adlarına dava açabilir ve dava açabilirler.
Sorumlulukları sınırlıdır. Tüzel kişilerin sorumluluğu tüzel kişinin malvarlığıyla sınırlıdır. Tüzel kişinin alacaklıları, tüzel kişinin mallarını toplamakla yetinirler.
Tüzel Kişi Türleri
Tüzel kişiler tabi oldukları hukuk dalına göre ikiye ayrılır:
Özel hukuk tüzel kişileri: Özel hukuk tüzel kişileri, özel hukuk kurallarına göre kurulmuş tüzel kişilerdir. Örneğin şirketler, dernekler ve vakıflar özel hukuk tüzel kişilikleridir.
Kamu hukuku tüzel kişileri: Kamu hukuku tüzel kişileri, kamu hukuku kurallarına göre kurulmuş tüzel kişilerdir. Örneğin devlet, belediyeler ve üniversiteler kamu hukuku tüzel kişileridir.
Tüzel Kişiliğin Kazanımı
Tüzel kişilik kanunla belirlenen usullere göre kazanılır. Tüzel kişilik elde etmek için gerekli koşullar, tüzel kişiliğin türüne göre değişmektedir.
Özel hukuk tüzel kişiliklerinin edinimi
Özel hukuk tüzel kişiliğini kazanabilmek için kuruluş işlemlerinin kanunda öngörülen şekil ve şartlara uygun olarak tamamlanması gerekmektedir. Örneğin bir şirketin tüzel kişilik kazanabilmesi için ticaret siciline tescil edilmesi gerekmektedir.
Kamu hukuku tüzel kişilerinin edinimi
Kamu hukuku tüzel kişiliğini kazanabilmek için kuruluş işlemlerinin kanunda öngörülen usul ve şartlara uygun olarak tamamlanması gerekmektedir. Örneğin bir belediyenin tüzel kişilik kazanabilmesi için Bakanlar Kurulu kararıyla kurulması gerekmektedir.
Tüzel Kişiliğin Feshi
Tüzel kişi kanunda öngörülen sebeplerle sona erebilir. Tüzel kişiliğin sona ermesi için gerekli sebepler tüzel kişiliğin türüne göre değişmektedir.
Özel hukuk tüzel kişiliklerinin sona ermesi
Özel hukuk tüzel kişilerinin sona ermesi için tasfiye işlemlerinin kanunda öngörülen şekil ve şartlara uygun olarak tamamlanması gerekmektedir. Örneğin bir şirketin tüzel kişilik kazanabilmesi için ticaret sicilinden silinmesi gerekmektedir.
Kamu hukuku tüzel kişiliklerinin sona ermesi
Kamu hukuku tüzel kişilerinin sona ermesi için, fesih işlemlerinin kanunda öngörülen usul ve şartlara uygun olarak tamamlanması gerekmektedir. Örneğin bir belediyenin tüzel kişilik kazanabilmesi için Bakanlar Kurulu kararıyla feshedilmesi gerekmektedir.
Yasal İşlem Yapan Tüzel Kişiler
Tüzel kişilerin de hukuki işlemlerde gerçek kişiler gibi hak ve yükümlülükleri vardır. Dolayısıyla tüzel kişiler de hukuki işlem gerçekleştirebilmektedir. Tüzel kişilerin dava açabilmesi için tüzel kişinin organlarının yetkili olması gerekir. Tüzel kişilerin hukuki yollara başvurabileceği başlıca işlemler şunlardır:
Sözleşme yapmak: Tüzel kişiler gerçek kişilerle ve diğer tüzel kişilerle sözleşme yapabilirler.
Gayrimenkul edinmek: Tüzel kişiler taşınmaz edinebilir.
Borçlanma: Tüzel kişiler borç alabilir.
Bir yanıt bırakın