Tanzih nedir?
Tenzih, sözlükte “arındırmak, yüceltmek, uzak tutmak” anlamına gelir. Terim olarak, Allah’ı yarattıklarının özelliklerinden ve kusurlarından uzak tutmak anlamına gelir.
Aşkınlık kavramı İslam dininin temel ilkelerinden biridir. İslam inancına göre Allah her şeyin üstünde ve ötesindedir. Yaratılmış şeylerin hiçbir özelliğine sahip değildir. Allah sınırsız güce, bilgiye ve iradeye sahiptir. Her şeyin yaratıcısı ve sahibidir.
Tenzih kavramı İslam’ın tevhid inancıyla yakından ilişkilidir. Tevhid inancına göre Allah birdir ve ortağı yoktur. O her şeye kadirdir, her şeyi bilir ve her şeyi görür.
Tanzih’in Önemi
Tanzih kavramı, İslam inancını doğru bir şekilde anlamak ve yaşamak açısından büyük önem taşımaktadır. Tanzih kavramının önemini şu şekilde sıralayabiliriz:
Tanzih, Allah’ın mutlak güç, bilgi ve iradeye sahip olduğunu vurgular. Tanzih, Allah’ın yaratılmış şeylere ait hiçbir özelliğe sahip olmadığını gösterir. Tanzih, Allah’ın büyüklüğünü ve azametini ifade eder.
Tanzih Çeşitleri
Tanzih kavramı farklı bakış açıları dikkate alınarak çeşitli şekillerde açıklanabilir. Bu bakış açılarından bazıları şunlardır:
Kendini yücelten: Allah’ın zatının yaratılmışlara ait hiçbir özelliği taşımadığını vurgular.
Sıfat arınma: Allah’ın sıfatlarının yaratılmışların hiçbir özelliğini taşımadığını vurgular.
Muşabahtan muafiyet: Allah’ı yaratılmışlara benzetmekten uzak durmak demektir.
Majesteleri saftır
Allah’ın özü tenzihtir, bu da Allah’ın özünün yaratılmış şeylerin hiçbir özelliğini taşımadığını vurgular. Bu bağlamda Allah’ın yaratılmış şeylerden aşağıdaki özelliklerle farklı olduğu kabul edilir:
Allah mekan ve zamanın ötesindedir. O, her yerde ve her zaman hazır ve gözetleyicidir.
Tanrı bir beden değildir. O, sınırsız ve ebedidir.
Tanrı madde ve enerjinin ötesindedir. O, her şeyin yaratıcısıdır, fakat kendisi hiçbir şeyden yaratılmamıştır.
Allah cinsiyetten münezzehtir. O, tektir ve ortağı yoktur.
Sıfat Arınma
Niteliksel arınma, Allah’ın sıfatlarının yaratılmış şeylere ait hiçbir özelliği taşımadığını vurgular. Bu bağlamda, Allah’ın aşağıdaki sıfatları yaratılmış şeylerden farklı kabul edilir:
Allah’ın kudreti sınırsızdır. O, her şeyi yaratmaya ve yok etmeye kadirdir.
Allah’ın ilmi her şeyi kuşatmıştır. O, geçmişi, bugünü ve geleceği bilir.
Allah’ın iradesi mutlaktır. Her şeyi dilediği gibi yapar.
Allah’ın hikmeti her şeyi kuşatmıştır. Her şeyi hikmetle yarattı.
Mushabeh’in İlkesi
Mushabahın tenzihi, Allah’ı yaratılmış şeylere benzetmekten uzak durmak anlamına gelir. Bu bağlamda Allah’ın yaratılmış şeylerden aşağıdaki özellikleriyle farklı olduğu kabul edilir:
Allah yarattıklarına muhtaç değildir. O, her şeyin yaratıcısıdır, fakat hiçbir şeye ihtiyacı yoktur.
Allah yaratılanlardan etkilenmez. O, her şeyin yaratıcısıdır, fakat kendisi hiçbir şeyden etkilenmez.
Allah yaratılmışlar gibi değildir. O, her şeyin yaratıcısıdır, fakat kendisi hiçbir şeye benzemez.
Övgü ve Övgü
“Tenzih” ve “Tesbih” kavramları benzer anlamlara sahiptir. Her ikisi de Allah’ı yaratılmışlardan farklı kılmak ve O’nu yüceltmek anlamına gelir. Ancak, iki kavram arasında temel bir fark vardır:
Tenzih, Allah’ı yaratılmışlardan farklı kılmak demektir.
Tesbih; Allah’ı övmek ve yüceltmek demektir.
Tenzih kavramı çoğunlukla Allah’ın zatının ve sıfatlarının yaratılmış olanlardan farklı olduğunu vurgulamak için kullanılır. Tesbih kavramı çoğunlukla Allah’ın büyüklüğünü vurgulamak için kullanılır.
Bir yanıt bırakın