Taşeron nedir?
Alt işveren, bir işi veya işin bir kısmını asıl işveren nam ve hesabına üstlenen ve asıl işveren ile işçiler arasında kurulan iş ilişkisine tabi olmayan başka bir işverendir. Alt işveren, ana işverenin işyerinde genellikle asıl işverenin işçileri ile aynı işi kendi iş ekipman ve malzemelerini kullanarak yapar veya asıl işverenin işçilerine yardımcı olmak amacıyla çalışır.
Taşeronluk, bir işin veya işin bir kısmının bir işveren tarafından başka bir işverene devredilmesidir. Böylece asıl işveren işin tamamını veya bir kısmını kendi bünyesinde yürütmek yerine, bu işi başka bir işverene yaptırarak işçilik maliyetlerini düşürmeyi ve iş yükünü hafifletmeyi amaçlamaktadır.
Taşeronluk, iş hukukunda “taşeron” olarak adlandırılmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 6. maddesine göre, bir işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimi ile ilgili “asıl işin bir kısmı” veya “yardımcı iş” yapan diğer işverenler, işçilerini yalnızca bu işte çalıştırdıklarında İşyerinde asıl işveren-taşeron ilişkisi doğacaktır.
Taşeronluk, asıl işveren ile alt işveren arasında yapılan bir sözleşmeye dayanmaktadır. Bu sözleşmede işverenin alt yükleniciye devredeceği iş, işyerinin adresi, işçi sayısı, çalışma koşulları ve ücretler gibi hususlar belirlenir.
Taşeronluğun hem asıl işveren hem de alt işveren açısından bazı avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır. Asıl işveren açısından avantajları arasında işçilik maliyetlerinin azaltılması, iş yükünün hafifletilmesi ve iş güvenliği sorumluluğunun azaltılması yer almaktadır. Taşeron açısından avantajları arasında yeni iş fırsatları yaratılması, işçilik maliyetlerinin azaltılması ve iş deneyimi kazanılması yer alıyor.
Taşeronluk Türkiye’de yaygın olarak kullanılan bir işveren modeli haline geldi. Özellikle kamu sektöründe taşeron yoluyla çalıştırılan işçi sayısı oldukça fazladır.
Taşeronluk ve işçi hakları
Taşeronlaştırma işçi hakları açısından bazı tartışmaları da beraberinde getiriyor. Taşeron işçilerin asıl işveren işçilere göre daha az hak ve sosyal güvenceye sahip olduğu iddia ediliyor.
Taşeronlaştırmanın işçi hakları açısından bazı sorunları şunlardır:
Taşeron işçilerin asıl işveren işçilere göre daha düşük ücret aldıkları ve daha az sosyal güvenceye sahip oldukları bilinmektedir. Taşeron işçilerin asıl işveren işçilere göre daha kötü çalışma koşullarında çalıştıkları ve daha fazla iş kazasına maruz kaldıkları iddia ediliyor. Taşeron işçilerin, asıl işveren işçilere göre daha az iş güvencesine sahip olmaları nedeniyle işten çıkarılma riskleri daha yüksektir.
Taşeronlaştırmaya ilişkin bu sorunlar, işçi hakları açısından bazı düzenlemeleri gerektirmektedir. Bu bağlamda, 4857 sayılı İş Kanunu’nda 2012 yılında yapılan değişiklikle, asıl işveren işçilerine tanınan hakların bir kısmı taşeron işçilere de tanınmıştır. Bu haklar arasında kıdem tazminatı, iş güvencesi, fazla mesai ücreti ve haftalık izin ücreti yer alıyor.
Taşeronluk ve kamu sektörü
Türkiye’de taşeronluk, kamu sektöründe özel sektöre göre daha yaygın olarak kullanılmaktadır. Kamu sektöründe taşeron işçi sayısı 2019 yılı itibarıyla 1 milyon civarındadır.
Kamu sektöründe taşeronluk bazı sorunlara yol açmaktadır. Bu sorunlar arasında taşeron işçilerin asıl işveren işçilere göre daha düşük ücret aldıkları ve daha az sosyal güvenceye sahip oldukları, taşeron işçilerinin asıl işveren işçilere göre daha kötü çalışma koşulları altında çalıştıkları ve daha fazla iş kazasına maruz kaldıkları iddia ediliyor.
Kamuda taşeronlaşmanın azaltılmasına yönelik bazı düzenlemelerin yapılması gerektiği düşünülmektedir. Bu kapsamda 2019 yılında yapılan düzenlemeyle kamuda taşeron işçi alımı süreci başlatıldı. Bu süreç 2023 yılı itibarıyla büyük oranda tamamlanmıştır.
Sonuç olarak taşeronluk, bir işverenin bir işi veya işin bir kısmını başka bir işverene devretmesidir. Taşeronluğun hem asıl işveren hem de alt işveren açısından bazı avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır. Taş
Bir yanıt bırakın