Şizofreni nedir?
Şizofreni, gerçeklik algısında, düşünce ve davranışlarda bozulmalara neden olan kronik bir psikiyatrik hastalıktır. Şizofreni hastaları gerçekte var olmayan şeyleri görme, duyma veya hissetme gibi halüsinasyonlar yaşayabilirler. Ayrıca gerçek olmadığına inandıkları düşüncelere (sanrılara) sahip olabilirler. Şizofreni hastaları duygularını ifade etmede ve başkalarıyla anlamlı ilişkiler kurmada da zorluk yaşayabilirler.
Şizofreni Belirtileri
Şizofreni belirtileri genellikle ergenlik veya erken yetişkinlik döneminde ortaya çıkar. Şizofreni belirtileri hafiften şiddetliye kadar değişebilir ve zamanla değişebilir.
Şizofreninin en sık görülen belirtileri şunlardır:
Sanrılar: Gerçekte var olmayan şeyleri görmek, duymak, hissetmek veya koklamak. Örneğin şizofreni hastası birisinin kendisini takip ettiğine veya kendisine mesaj gönderdiğine inanabilir.
Halüsinasyonlar: Gerçekte var olmayan şeyleri görmek, duymak, hissetmek veya koklamak. Örneğin şizofreni hastası bir kişi odasında hayaletlerin olduğunu ya da kafasında sesler duyduğunu söyleyebilir.
Düşünce bozuklukları: Düşünceleri organize etmede, odaklanmada ve mantıklı konuşmada zorluk yaşamak.
Duygusal bozukluklar: Duygularını ifade etmede, başkalarıyla anlamlı ilişkiler kurmada ve günlük aktivitelerden keyif almada zorluk yaşamak.
Kişilik değişiklikleri: Sosyal olarak geri çekilme, ilgi alanlarını ve hedefleri değiştirme, kendini değersiz veya suçlu hissetme.
Davranış değişiklikleri: Hiperaktivite, tuhaf davranışlar, kendine veya başkalarına zarar verme riski.
Şizofreninin Nedenleri
Şizofreninin nedenleri tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak genetiğin, çevresel faktörlerin ve beyin kimyasındaki değişikliklerin rol oynadığı düşünülmektedir.
Genetik: Aile öyküsü olan kişilerde şizofreni daha sık görülür. Bu şizofreninin genetik bir bileşene sahip olabileceğini düşündürmektedir.
Çevresel faktörler: Hamilelikte annenin maruz kaldığı enfeksiyonlar, çocukluk döneminde yaşanan travmatik olaylar, sigara ve alkol kullanımı şizofreni riskini artırabilecek çevresel faktörler arasında yer alıyor.
Beyin kimyasındaki değişiklikler: Beyindeki dopamin ve glutamat gibi nörotransmiterlerin işleyişindeki değişikliklerin şizofreni gelişiminde rol oynadığı düşünülmektedir.
Şizofreni Tanı ve Tedavisi
Şizofreni tanısı bir psikiyatrist tarafından yapılacak kapsamlı bir değerlendirme ile konulabilir. Bu değerlendirmede hastanın semptomları, öyküsü ve aile öyküsü değerlendirilir. Şizofreni tedavisinde ilaç ve psikoterapi birlikte kullanılmaktadır. İlaç halüsinasyonları, sanrıları ve düşünce bozukluklarını azaltmaya yardımcı olur. Psikoterapi hastanın işlevselliğini artırmasına ve hayatla baş etmesine yardımcı olur.
İlaç tedavisi: Şizofreni tedavisinde kullanılan ilaçlar antipsikotiklerdir. Antipsikotikler halüsinasyonları, sanrıları ve düşünce bozukluklarını azaltmaya yardımcı olur. Antipsikotikler genellikle ağız yoluyla alınır ancak bazı durumlarda enjeksiyon yoluyla da verilebilir.
Psikoterapi: Şizofreni tedavisinde kullanılan psikoterapi türleri şunlardır:
Bilişsel davranışçı terapi (CBT): Hastanın gerçeklikle bağlantı kurmasına ve halüsinasyonlar ve sanrılar gibi semptomlarla baş etmesine yardımcı olur.
Yakın ilişki terapisi (IPT): Hastanın aile ve arkadaşlarıyla ilişkilerini geliştirmesine yardımcı olur.
Mesleki terapi (IMT): Hastanın işlevselliğini artırmasına ve işe veya okula dönmesine yardımcı olur.
Şizofreni Tedavisinin Amaçları
Şizofreni tedavisinin amaçları şunlardır:
Hastanın semptomlarının kontrol edilmesi
Hastanın işlevselliğini ve yaşam kalitesini iyileştirmek
Hastanın rehabilitasyona hazırlanmasına yardımcı olmak
Şizofreni ve Toplum
Şizofreni toplumda yaygın görülen bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre dünyada yaklaşık 21 milyon kişi şizofreni hastası.
Bir yanıt bırakın