Şizofreni Nedir?
Şizofreni, kişinin gerçeklikle bağını kaybetmesine neden olan ciddi bir ruhsal hastalıktır. Hastalar, aslında orada olmayan şeyleri görme, duyma, hissetme veya koklama gibi halüsinasyonlar yaşayabilirler. Ayrıca gerçekçi olmayan veya mantıksız düşüncelere (sanrılar) sahip olabilirler. Bu halüsinasyonlar ve sanrılar hastanın günlük yaşamını önemli ölçüde etkileyebilir.
Şizofreni Belirtileri
Şizofreni semptomları hastalık ilerledikçe değişebilir. Genellikle ergenlik veya genç yetişkinlikte başlar, ancak yaşamın ilerleyen dönemlerinde de başlayabilir.
Şizofreninin en sık görülen belirtileri şunlardır:
Sanrılar: Gerçek dışı veya mantıksız düşünceler. Örneğin, hasta takip edildiğini, özel güçleri olduğunu veya başkalarının kendisi hakkında konuştuğunu düşünebilir. Halüsinasyonlar: Gerçekte var olmayan şeyleri görmek, duymak, hissetmek veya koklamak. Örneğin, hasta sesler duyabilir, şeyler görebilir veya garip kokular alabilir. Dağınık konuşma: Konuşma dağınıktır, mantıklı değildir veya durur. Düşünce karmaşası: Düşünceler karışıktır, düşünceleri organize etmede zorluk. Azalmış duygusal tepki: Duyguları ifade etmede zorluk, sınırlı duygusal tepki. Sosyal geri çekilme: Sosyal aktivitelerden kaçınma, sosyal ilişkileri sürdürmede zorluk.
Şizofreni Nedenleri
Şizofreninin kesin nedeni bilinmemekle birlikte genetik, çevresel faktörler ve beyin kimyasındaki değişikliklerin bir araya gelmesinin rol oynadığı düşünülmektedir.
Şizofreni ile Genetik Bağlantı
Şizofreni ailesel bir hastalıktır. Bir kişide şizofren varsa, aile üyelerinin de şizofreniye yakalanma riski daha yüksektir.
Çevresel Faktörler
Şizofreni gelişiminde rol oynayabilecek çevresel faktörler şunlardır:
Doğum öncesi ve sonrası komplikasyonlar Tüberküloz, kızamıkçık veya kızamıkçık gibi enfeksiyonlar Annenin hamilelik sırasında sigara, alkol veya uyuşturucu kullanması Çocukluk travması veya ihmal
Beyin Kimyasındaki Değişiklikler
Şizofreni gelişiminde rol oynayabilecek beyin kimyasındaki değişiklikler şunlardır:
Dopamin: Dopamin, beyin kimyasında önemli bir rol oynayan bir nörotransmitterdir. Şizofreni hastalarının dopamin seviyelerinin arttığı düşünülmektedir. Serotonin: Serotonin, ruh halini ve duyguları düzenlemede önemli bir rol oynayan bir nörotransmitterdir. Şizofreni hastalarının serotonin seviyelerinin azaldığı düşünülmektedir. Glutamat: Glutamat, beyin hücrelerinin birbirleriyle iletişim kurmasını sağlayan bir nörotransmitterdir. Şizofreni hastalarının glutamat seviyelerinin arttığı düşünülmektedir.
Şizofreni Tanısı
Şizofreni tanısı hastanın semptomları ve aile geçmişinin değerlendirilmesiyle konur. Beyin taramaları ve kan testleri de yapılabilir.
Şizofreni Tedavisi
Şizofreni tedavisinde ilaç tedavisi ve psikoterapi birlikte kullanılır.
İlaç Tedavisi
Şizofreniyi tedavi etmek için kullanılan ilaçlar halüsinasyonları, sanrıları ve diğer semptomları kontrol etmeye yardımcı olur. En sık kullanılan ilaçlar antipsikotiklerdir.
Psikoterapi
Psikoterapi hastanın semptomlarını yönetmesine ve günlük hayatına devam etmesine yardımcı olur. Psikoterapinin amacı hastanın kendisini ve hastalığını anlamasına, başa çıkma mekanizmaları geliştirmesine ve sosyal ilişkilerini güçlendirmesine yardımcı olmaktır.
Şizofreni Prognozu
Şizofreni için prognoz, hastalığın şiddetine ve hastanın tedaviye verdiği yanıta bağlı olarak değişir. Erken teşhis ve tedavi ile çoğu hasta normal hayatlar yaşayabilir. Ancak bazı hastalarda hastalık kalıcı sakatlıklara yol açabilir.
Şizofreni Önlenmesi
Şizofreniyi önlemenin kesin bir yolu yoktur, ancak risk faktörlerini azaltmak için atabileceğiniz bazı adımlar şunlardır:
Hamilelikte sağlıklı ve düzenli beslenme
Bir yanıt bırakın