Sarılık nedir?
Sarılık, cildin, mukozaların ve göz beyazlarının sarı görünmesine neden olan tıbbi bir durumdur. Bu renk değişikliğine kandaki bilirubin seviyesinin artması neden olur. Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasıyla oluşan sarı-turuncu bir pigmenttir. Karaciğer bilirubini safra yoluyla vücuttan uzaklaştırır. Ancak bilirubin üretimi artarsa veya karaciğer bilirubini yeterince atmazsa sarılık gelişebilir.
Sarılık Belirtileri
Sarılığın en yaygın belirtisi derinin, mukozaların ve göz beyazlarının sarı görünmesidir. Sarılık ilerledikçe cilt daha koyu sarı veya kahverengiye dönebilir. Sarılık ayrıca aşağıdaki semptomlara da neden olabilir:
Yorgunluk İştah kaybı Bulantı Kusma Karın ağrısı İdrarın koyulaşması Dışkı renginin değişmesi
Sarılığın Nedenleri
Sarılık birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. En yaygın nedenler şunlardır:
Karaciğer hastalığı: Karaciğer bilirubini safra yoluyla vücuttan uzaklaştırır. Karaciğer hasarı bilirubinin atılmasını zorlaştırır ve sarılığa neden olabilir. Karaciğer hastalığı, alkolizm, hepatit, siroz ve bazı ilaçlar gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir.
Safra kesesi ve safra yolu hastalıkları: Safra kesesi ve safra kanalları bilirubini bağırsaklara taşıyan organlardır. Bu organların tıkanması veya iltihaplanması bilirubinin atılımını önleyebilir ve sarılığa neden olabilir. Safra kesesi ve safra yolu hastalıkları, safra taşları, tüberküloz ve bazı kanserler gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir.
Kırmızı kan hücrelerinin parçalanması: Kırmızı kan hücreleri vücutta oksijen taşır. Bu hücreler normalde yaklaşık 120 gün sonra parçalanır. Kırmızı kan hücrelerinin parçalanması bilirubin üretimini artırabilir ve sarılığa neden olabilir. Kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasına enfeksiyonlar, kan hastalıkları ve bazı ilaçlar gibi çeşitli faktörler neden olabilir.
Diğer nedenler: Sarılık ayrıca bazı kanserler, kalp hastalıkları ve bazı genetik hastalıklar gibi başka nedenlerden de kaynaklanabilir.
Sarılık Tanı ve Tedavisi
Sarılığın tanısı doktor tarafından yapılan fizik muayene ve kan testleri ile konulabilir. Kan testleri kandaki bilirubin düzeyini ve diğer karaciğer fonksiyon testlerini ölçer.
Sarılığın tedavisi altta yatan nedene bağlıdır. Karaciğer hastalığına bağlı sarılığın tedavisinde altta yatan hastalığın tedavisine yönelik ilaçlar veya başka tedaviler uygulanır. Safra kesesi ve safra yolları hastalıklarına bağlı sarılığın tedavisinde cerrahi müdahale gerekebilmektedir. Kırmızı kan hücrelerinin parçalanması sonucu oluşan sarılığın tedavisinde altta yatan nedene yönelik tedaviler uygulanır.
Sarılığın Önlenmesi
Sarılığın bazı nedenleri önlenebilir. Örneğin alkol tüketimini sınırlayarak, hepatit aşısı yaptırarak ve sağlıklı bir diyet ve yaşam tarzı benimseyerek sarılık riskini azaltabilirsiniz.
Sarılık ve Yenidoğan
Yenidoğanlarda sarılık oldukça yaygın bir durumdur. Yenidoğanlarda kırmızı kan hücreleri yetişkinlere göre daha hızlı parçalanır. Bu nedenle yenidoğanlarda bilirubin üretimi artabilir ve sarılık gelişebilir.
Yenidoğan sarılığı genellikle doğumdan sonraki 2-3 gün içinde başlar ve 2 hafta içinde kendiliğinden geçer. Ancak bazı durumlarda sarılık daha şiddetli olabilir ve altta yatan bir karaciğer hastalığının belirtisi olabilir.
Yenidoğan sarılığının tedavisi sarılığın şiddetine bağlıdır. Hafif vakalarda sarılık kendiliğinden geçer. Ağır vakalarda fototerapi veya kan değişimi gibi tedaviler gerekebilir.
Sarılığın komplikasyonları
Sarılık bazı durumlarda ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Örneğin karaciğer hastalığı, safra kesesi ve safra yolu hastalıkları ve bazı kanserler gibi altta yatan nedenler sarılığın ciddi komplikasyonlara yol açmasına neden olabilir.
Sarılık, özellikle yenidoğanlarda beyin hasarına neden olabilir. Bu nedenle sarılığı olan yenidoğanların yakından takip edilmesi ve gerekiyorsa tedavi edilmesi önemlidir.
Bir yanıt bırakın