Özgünlük Nedir?
“Sahhaiyet” kelimesi Arapça kökenli bir kelimedir. Sözlük anlamı “otorite, liyakat, yeterlilik”tir. Hukuki terimlerle, “bir kişinin yasal işlemleri yürütme ve hak ve borç edinme kapasitesi” olarak tanımlanır.
Geçerlilik, bir kişinin yasal işlemleri gerçekleştirebilmesi için gereken tüm yasal gereklilikleri karşılaması anlamına gelir. Bu gerekliliklerin en önemlisi, kişinin akıl sağlığının yerinde olması, reşit olması ve özgür iradesini kullanabilmesidir.
Gerçekliğin Türleri
Özgünlük farklı bakış açılarından sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırmalardan biri özgünlüğün kapsamına göre yapılan sınıflandırmadır. Bu sınıflandırmaya göre özgünlük genel ve özel özgünlük olarak ikiye ayrılır.
Genel Doğruluk
Genel hukuki ehliyet, bir kişinin tüm hukuki işlemleri yapabilmesi için gereken ehliyettir. Bu ehliyet, reşit olmuş ve akıl sağlığı yerinde olan her bireyde mevcuttur.
Özel Özgünlük
Özel hukuki ehliyet, belirli bir tür hukuki işlem yapmak için gereken ehliyeti ifade eder. Örneğin, reşit olmak ve akıl sağlığı yerinde olmak evlilik için genel hukuki ehliyettir. Ancak, evlilik sözleşmesi yapmak için de reşit olmak gerekir. Bu nedenle, evlilik sözleşmesi yapma ehliyeti özel bir hukuki ehliyettir.
Gerçeklik Hataları
Geçerlilik çeşitli nedenlerle kaybolabilir veya sınırlanabilir. Bu duruma geçersizlik kusuru denir. Geçerlilik kusuru, bir kişinin hukuki işlem yapma kapasitesinin kısmen veya tamamen kaybolmasıdır.
Kişinin ruhsal sağlık bozukluğu, akıl sağlığının yerinde olmaması, yetişkin olmaması veya özgür iradesini kullanamaması gibi sebeplerden dolayı ortaya çıkabilir. Akıl sağlığının yerinde olmaması, kişinin ruhsal sağlık bozukluğunun en önemli sebeplerinden biridir. Akıl sağlığı yerinde olmayan bir kişi hukuki işlem yapma kapasitesine sahip değildir.
Reşit olmamak da hukuki uyuşmazlığa sebep olabilir. Reşit olma yaşına ulaşmamış bir kişi hukuki işlem yapma ehliyetine sahip değildir. Ancak bazı durumlarda reşit olmayan bir kişiye özel bir kanunla hukuki işlem yapma ehliyeti verilebilir. Örneğin 15 yaşına ulaşmış bir kişi velisinin izniyle evlilik sözleşmesi yapabilir.
Kişinin özgür iradesini kullanamaması da yasallığın bozulmasına neden olabilir. Özgür iradesini kullanamayan bir kişi yasal işlem yapma kapasitesine sahip değildir. Örneğin, alkol veya uyuşturucu etkisi altında olan bir kişi yasal işlem yapma kapasitesine sahip değildir.
Gerçekliğin Hukuki Sonuçları
Geçerlilik, bir kişinin hukuki işlemleri gerçekleştirme kapasitesini ifade eder. Bu nedenle geçerliliğin hukuki işlemler açısından önemli sonuçları vardır.
Hukuki ehliyeti olmayan bir kişi hukuki işlem yapamaz. Bu işlemler geçersizdir ve hukuken hükümsüzdür. Örneğin, akıl sağlığı yerinde olmayan bir kişi tarafından yapılan bir alım satım sözleşmesi geçersizdir.
Sınırlı hukuki ehliyete sahip bir kişi hukuki işlem başlatabilir. Ancak bu işlemler engellilik derecesine göre sınırlandırılabilir. Örneğin, sınırlı hukuki ehliyete sahip bir kişi yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak için hukuki işlem başlatabilir.
Gerçekliği Kanıtlamak
Gerçeklik bir iddiadır. Bu iddianın ispatlanması gerekir. Gerçeklik genellikle tarafların beyanlarıyla ispatlanır. Ancak tarafların beyanları çelişkiliyse, mahkeme tarafından gerçekliğe karar verilir.
Çözüm
Sahihlik, bir kişinin hukuki işlemleri gerçekleştirme kapasitesini ifade eden önemli bir hukuki kavramdır. Sahihlik, bir kişinin hukuki işlemlerinin geçerliliğinde belirleyici bir faktördür.
Bir yanıt bırakın