Propofol Nedir?
Propofol, genel anestezinin indüksiyonu ve idamesinde, mekanik ventilasyonda, işlemsel sedasyonda ve dirençli status epileptikus tedavisinde kullanılan, kısa etkili, intravenöz hipnotik bir ajandır.
Propofolün Yapısı ve Farmakolojisi
Propofol, kimyasal adı 2,6-bis(propan-2-il)fenol olan bir fenol türevidir. Suda çözünmez, bu nedenle su içinde yağ emülsiyonu olarak hazırlanır.
Propofolün ana etki mekanizması, GABAA reseptörlerinin aktivasyonu yoluyla merkezi sinir sistemini baskılamaktır. GABAA reseptörleri, nöronlar arasındaki sinaptik iletimde rol oynayan proteinlerdir. Propofol, GABAA reseptörlerine bağlanarak reseptörün daha fazla GABA bağlamasını sağlar. Bu, nöronların ateşlenme olasılığını azaltır ve sedasyon, anestezi ve kas gevşemesi gibi etkilere neden olur.
Propofolün etki başlangıcı hızlı (1-2 dakika) ve etki süresi kısadır (15-30 dakika), bu nedenle cerrahi operasyonlarda genel anestezi oluşturmak için ideal bir ilaçtır.
Propofolün Kullanım Alanları
Propofol, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli tıbbi uygulamalarda kullanılır:
Genel anestezi: Propofol cerrahide genel anesteziyi başlatmak ve sürdürmek için en sık kullanılan ilaçlardan biridir.
Tümevarım: Propofol anesteziyi hızlı ve nazik bir şekilde başlatmak için kullanılır.
Bakım: Anestezinin sürdürülmesinde propofol kullanılır.
Mekanik havalandırma: Propofol, mekanik ventilasyon gerektiren hastalarda sedasyon sağlamak amacıyla kullanılır.
İşlemsel sedasyon: Propofol, tanısal veya tedavi edici işlemler sırasında sedasyon sağlamak amacıyla kullanılır.
Refrakter status epileptikus: Propofol, ilaçlara yanıt vermeyen şiddetli bir epileptik nöbet olan refrakter status epileptikusun (RSE) tedavisinde kullanılır.
Propofolün Yan Etkileri
Propofolün en sık görülen yan etkileri şunlardır:
Uyku hali
Hipotansiyon
Nefes darlığı
Mide bulantısı ve kusma
Alerjik reaksiyon
Nadir görülen yan etkiler şunlardır:
Boğulma
Kalp durması
Karaciğer hasarı
Düşük kan şekeri
Kas gevşemesi
Propofol Kullanımında Önlemler
Propofol aşağıdaki durumlarda dikkatli kullanılmalıdır:
Böbrek veya karaciğer hastalığı
Kalp hastalığı
Hipotansiyon
Bunak
Hamilelik veya emzirme
Propofol Dozu
Propofolün dozu, uygulama yoluna, hastanın yaşına, kilosuna ve genel sağlık durumuna göre değişmektedir.
Genel anestezi için propofolün başlangıç dozu genellikle 0,5-2 mg/kg’dır. Bu doz hastanın durumuna göre ayarlanabilir.
İşlemsel sedasyon için propofolün başlangıç dozu genellikle 0,2–0,5 mg/kg’dır. Bu doz hastanın durumuna göre ayarlanabilir.
Propofol’ün saklanması
Propofol oda sıcaklığında (15-30°C) saklanmalıdır. Açıldıktan sonra 28 gün içinde kullanılmalıdır.
Propofol’ün Tarihçesi
Propofol 1970’lerde geliştirilen bir ilaçtır. İlk olarak 1986’da genel anestezi için kullanılmıştır.
Propofol, hızlı başlangıcı ve kısa etki süresi nedeniyle genel anesteziyi başlatmak için ideal bir ilaç olarak kabul edilir. Ayrıca analjezik etkisi yoktur, bu nedenle ameliyat sırasında ağrı kesiciler de kullanılmalıdır.
Propofolün Geleceği
Propofol, genel anestezide yaygın olarak kullanılan bir ilaçtır. Ancak, propofolün bazı olası yan etkileri araştırmacıları alternatif ilaçlar geliştirmeye yöneltmiştir.
Günümüzde propofolün yerine kullanılabilecek yeni ilaçlar geliştirilmeye devam etmektedir.
Bir yanıt bırakın