Piyasa Yapıcılığı Nedir?
Piyasa yapıcılığı, arz ve talep dengesini bozarak bir finansal varlığın fiyatını kendi lehine manipüle etme eylemidir. Bu eylem genellikle büyük miktarda finansal varlık satın alınarak veya satılarak gerçekleştirilir.
Piyasa yapıcılığı, borsa, döviz piyasası, emtia piyasası ve diğer finansal piyasalarda gerçekleştirilebilir. Bu eylem hem bireysel yatırımcılar hem de kurumsal yatırımcılar tarafından gerçekleştirilebilir.
Piyasa Yapıcılığının Amaçları
Piyasa yapıcılığın temel amacı, bir finansal varlığın fiyatını artırarak veya azaltarak kar elde etmektir. Piyasa yapıcılar bu eylemi gerçekleştirerek alım veya satım yönünde bir pozisyon alır ve fiyat hareketlerinden kar elde ederler.
Piyasa yapıcılığı diğer amaçlara da örnek olarak şunları verebiliriz:
Finansal varlığın likiditesini artırmak Arbitraj fırsatlarından yararlanmak Riskleri azaltmak Piyasadaki fiyat hareketlerini kontrol etmek
Piyasa Yapıcılığının Türleri
Piyasa oluşturma farklı yollarla gerçekleştirilebilir. En yaygın piyasa oluşturma türleri şunlardır:
Açık piyasa alımı: Piyasa yapıcılar, açık piyasa satın alımı yoluyla belirli miktarda finansal varlığı piyasaya sürerler. Bu eylem, finansal varlığın fiyatını artırır.
Açık piyasa satışı: Piyasa yapıcılar, açık piyasa satışı yoluyla piyasadan belirli miktarda finansal varlık çekerler. Bu eylem, finansal varlığın fiyatını düşürür.
Tahkim: Piyasa yapıcılar, arbitraj fırsatlarından yararlanmak için piyasa yapıcılığı kullanabilirler. Örneğin, aynı finansal varlığın farklı piyasalarda farklı fiyatlardan işlem gördüğü bir durumda, piyasa yapıcılar daha düşük fiyatlı piyasadan satın alarak ve daha yüksek fiyatlı piyasadan satarak kar elde edebilirler.
Risk azaltma: Piyasa yapıcılar riski azaltmak için piyasa yapıcılığı kullanabilirler. Örneğin, bir yatırımcı belirli bir finansal varlığın fiyatının düşeceğinden endişe ediyorsa, o varlık üzerinde vadeli işlemler satın alarak riskini azaltabilir.
Pazar denetimi: Piyasa yapıcılar piyasayı kontrol etmek için piyasa yapıcılığı kullanabilirler. Örneğin, bir piyasa yapıcı belirli bir finansal varlığın fiyatını sabit tutmak istiyorsa, piyasadan sürekli alım veya satım yaparak bu fiyatı sabit tutabilir.
Piyasa Yapıcılığının Riskleri
Piyasa yapıcılığı yüksek riskli bir faaliyettir. Piyasa yapıcılar piyasa hareketlerini doğru bir şekilde tahmin edemezlerse büyük kayıplar yaşayabilirler.
Piyasa yapıcılığı riskleri şunlardır:
Piyasa hareketlerini doğru tahmin edememe: Piyasa yapıcılar piyasa hareketlerini doğru bir şekilde tahmin edemezlerse büyük kayıplar yaşayabilirler. Örneğin, bir piyasa yapıcı piyasanın yükseleceğini bekleyerek bir piyasa alımı açarsa, piyasa düşerse büyük kayıplar yaşayabilirler.
Piyasa yapıcı maliyetleri: Piyasa yapıcılar piyasa oluşturma eylemi için maliyet öderler. Bu maliyetler işlem ücretleri, komisyonlar ve diğer masrafları içerebilir.
Yönetmelikler: Piyasa yapıcılar geçerli düzenlemelere uymalıdır. Bu düzenlemeler piyasa yapıcıların faaliyetlerini sınırlayabilir.
Piyasa Yapıcılığının Yasallığı
Piyasa yapıcılığı çoğu ülkede yasal bir eylemdir. Ancak bazı ülkelerde piyasa yapıcıların belirli düzenlemelere uyması gerekir.
Türkiye’de piyasa yapıcılığı, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından düzenlenen bir faaliyettir. SPK, piyasa yapıcıların faaliyetlerini denetlemek ve düzenlemekten sorumludur.
Piyasa Yapıcılığı ve Borsa
Borsa, hisse senetleri, tahviller ve vadeli işlemler gibi finansal varlıkların alınıp satıldığı bir piyasadır. Piyasa yapıcılar borsada önemli bir rol oynarlar. Borsada likidite sağlarlar ve fiyat hareketlerini kontrol etmeye yardımcı olurlar.
Piyasa Yapıcılığı ve Arbitraj
Arbitraj, aynı finansal varlığın farklı piyasalarda farklı fiyatlardan işlem gördüğü bir durumda, daha düşük fiyatlı piyasada satın alıp daha yüksek fiyatlı piyasada satarak kar elde etme eylemidir. Piyasa yapıcılar, piyasa yapıcılığı kullanarak arbitraj fırsatlarından yararlanabilirler.
Piyasa Yapıcılığı ve Risk Yönetimi
Piyasa yapıcılar riski azaltmak için piyasa yapıcılığını kullanabilirler.
Bir yanıt bırakın