Paratoner Nedir?
Paratoner, bir yapıyı veya yüksekliği olası yıldırım hasarlarından korumak için tasarlanmış uzun metal (genellikle bakır) iletken bir direktir. Yıldırım düşeceği bölgedeki en yüksek ve en keskin noktaya düşme eğilimindedir. Dolayısıyla yere bağlanan metal bir çubuktan oluşan ve yıldırıma karşı koruma aracı olarak kullanılan paratonerin asıl mucidi Benjamin Franklin’dir. 1782 yılında ABD’nin Philadelphia kentinde paratoner kullanan konutların sayısı 400’ü aştı.
Paratoner Yapısı
Paratoner üç temel parçadan oluşur:
Topraklama direği: Paratonerin en önemli parçasıdır. Yaklaşık 10-15 metre uzunluğunda ve bakırdan yapılmış bir çubuktur.
Topraklama hattı: Topraklama direğini toprağa bağlayan iletkendir. Genellikle bakır veya çelik telden yapılır.
Topraklam elektrot: Topraklama hattının bittiği ve toprağa gömüldüğü bölümdür. Genellikle demir veya bakırdan yapılmış bir levhadır.
Paratonerin Çalışma Prensibi
Yıldırım, bulutlarla yer arasında meydana gelen ani bir elektrik boşalmasıdır. Bulutların üst kısmı pozitif, alt kısmı ise negatif yüklendiğinde yıldırım meydana gelir. Bu yükler arasındaki fark, bulutlarla yer arasında bir elektrik alanı oluşturur. Yıldırım bu elektrik alanının en yüksek olduğu noktaya düşer.
Paratonerler, yıldırımın en yüksek ve en keskin noktalara çarpma eğilimini kullanarak çalışır. Paratoner yapının en yüksek noktasına yerleştirilir ve yere bağlanır. Paratoner yıldırım çarptığında akımı toprağa aktarır. Bu sayede yıldırım çarpması nedeniyle oluşabilecek hasarların önüne geçilir.
Paratonerin Faydaları
Paratonerler, yıldırım çarpması sonucu oluşabilecek maddi ve manevi zararların önlenmesinde oldukça etkilidir. Paratonerlerin sağladığı başlıca faydalar şunlardır:
Yıldırım çarpması sonucu oluşan yangın, patlama ve tahribatı önler.
Yıldırım çarpmasından kaynaklanan elektrik kesintilerini önler.
Yıldırım çarpması sonucu yaralanma ve ölümleri önler.
Paratonerin zorunlu olup olmadığı
Türkiye’de yıldırım riskinin yüksek olduğu bölgelerde bulunan binalara paratoner takılması zorunludur. Bu bölgeler yıldırım istatistiklerine göre belirlenmektedir.
Paratoner Bakım ve Onarımı
Paratonerlerin kontrolleri ve bakımları düzenli olarak yapılmalıdır. Bakım ve onarım işlemleri paratoner montajını yapan firma veya yetkili kişiler tarafından yapılmalıdır.
Paratoner Kurulumu
Paratoner montajı uzman kişiler tarafından yapılmalıdır. Kurulum işlemi sırasında paratonerin yapının yüksekliğine, şekline ve bulunduğu bölgenin yıldırım riskine uygun olarak seçilmesi önemlidir.
Paratoner Fiyatları
Paratoner fiyatları paratonerin boyutuna, malzemesine ve montaj yerine göre değişiklik göstermektedir. Ortalama olarak paratoner takma maliyeti 10.000-20.000 TL arasındadır.
Çözüm
Paratonerler, yıldırım çarpması sonucu oluşabilecek maddi ve manevi zararların önlenmesinde oldukça etkilidir. Yıldırım riskinin yüksek olduğu bölgelerde bulunan binalara paratoner takılması hem bina sahipleri hem de can güvenliği açısından oldukça önemlidir.
Bir yanıt bırakın