Ontoloji Nedir?
Ontoloji, varlık felsefesi veya ontoloji, temel sorunu varoluş olan felsefi bir disiplindir. Varlık veya varlığın ve bunların temel kategorilerinin araştırılmasıdır. “Varlık” ve “mevcut” arasındaki ayrım; “Varlık vardır” ve “varlık yoktur” fikirlerini tartışır.
Ontolojinin Temel Soruları
Ontolojinin temel soruları şunlardır:
Varoluş nedir? Mevcut olanlar nelerdir? Varlıklar ne tür kategorilere ayrılabilir? Varlıklar arasındaki ilişkiler nelerdir? Varlık neden var?
Varlık Nedir?
Ontolojinin en temel sorusudur. Varlık var olan her şeydir. Var olanlar, fiilen var olan ve var olma özelliğine sahip olan şeylerdir.
Mevcutlar nelerdir?
Mevcut varlıklar maddi ve manevi varlıklara ayrılabilir. Maddi varlıklar fiziksel varlıklardır. Örneğin masa, sandalye, insan, hayvan, bitki vb. maddi varlıklardır. Manevi varlıklar, fiziki varlığı olmayan varlıklardır. Mesela düşünce, duygu, ruh, akıl vb. manevi varlıklardır.
Varlıklar Ne Tür Kategorilere Ayrılabilir?
Varlıklar çeşitli kategorilere ayrılabilir. En sık kullanılan ontolojik kategoriler şunlardır:
Mevcudiyet: Var olan her şey.
Maddi varlıklar: Fiziksel mevcudiyet.
Manevi varoluş: Fiziksel varlığı olmayan bir varlık.
Süreklilik: Her zaman var olan bir varlık.
Süreksizlik: Her zaman var olmayan bir varlık.
Birlik: Tek varlık.
Çokluk: Birden fazla varlık.
Zamanında olmak: Zamanın içinde var olan varlık.
Zamansız varoluş: Zaman içinde var olmayan bir varlık.
Uzayda varlık: Uzayda var olan varlık.
Yerel olmayan varlık: Uzayda var olmayan bir varlık.
Varlıklar Arasındaki İlişkiler Nelerdir?
Varlıklar çeşitli ilişkiler içinde bulunur. En sık kullanılan ontolojik ilişkiler şunlardır:
Kendi: Varoluşun temel özelliği.
Toz: Varoluşun özünü oluşturan şey.
Etkinlik: Varlığın hareket etme yeteneği.
Pasif: Varlığın taşınabilme yeteneği.
Geçicilik: Varlık özelliği, zamanda var olmaktır.
Uzaysallık: Varlık özelliği uzayda var olmaktır.
Varlık Neden Vardır?
Ontolojinin en temel sorularından biridir. Varlık sebebi, varlığın var olmasını sağlayan şeydir. Varlık nedeni Tanrı, doğa, tesadüf vb. gibi çeşitli şekillerde açıklanabilir.
Ontoloji Tarihi
Ontoloji, felsefenin en eski disiplinlerinden biridir. İlk kez Antik Yunan felsefesinde tartışılmıştır. Aristoteles ontolojinin temellerini atan filozoflardan biridir. Aristoteles’e göre ontoloji, varlığın doğasının (niteliğinin) bilimi veya varlıkların temel incelemesidir.
Ontoloji, Orta Çağ felsefesi, Modern felsefe ve Çağdaş felsefe dönemlerinde de önemli bir yer tutmuştur. Ortaçağ felsefesi ontolojiyi ilahi varoluşun incelenmesiyle ilişkilendirdi. Modern felsefe, ontolojiyi zihin ve duyuların anlaşılmasıyla ilişkilendirmiştir. Çağdaş felsefe ontolojiyi çoğunlukla dil ve mantık açısından incelemiştir.
Ontolojinin Diğer Felsefi Disiplinlerle İlişkisi
Ontoloji diğer felsefi disiplinlerle yakından ilişkilidir. Bu disiplinler arasında mantık, epistemoloji, ahlak felsefesi, metafizik vb sayılabilir.
Mantık: Ontoloji, varoluşun ne olduğunu ve var olanları nasıl kategorize edebileceğimizi belirlemeye çalışır. Bu mantık için gereklidir. Çünkü mantık, var olan şeyler hakkında doğru ve tutarlı yargılarda bulunmamızı sağlar.
Epistemoloji: Ontoloji bilginin kaynağını ve sınırlarını belirlemeye çalışır. Bu epistemoloji için gereklidir. Çünkü epistemoloji bilginin ne olduğunu ve onu nasıl elde edebileceğimizi inceler.
Ahlak felsefesi: Ontoloji ahlaki değerlerin temelini belirlemeye çalışır. Bu ahlak felsefesi içindir
Bir yanıt bırakın