Kesin Hükümsüzlük Nedir?
Mutlak butlan, bir hukuki işlemin, işlemin kurucu unsurları mevcut olsa bile geçerlilik şartlarının gerçekleşmemesi nedeniyle hukuken butlan olmasıdır. Mutlak butlan, hukuki işlemin baştan itibaren geçersiz olması ve bu nedenle işlemin hiç gerçekleşmemiş sayılması anlamına gelir.
Mutlak butlan, hukuk düzeninin ve kamu düzeninin temel ilkelerine aykırı olan hukuki işlemlerde görülür. Bu nedenle, mahkeme kararıyla mutlak butlan belirlenmemiş olsa bile, hukuki işlem kendiliğinden geçersizdir.
Kesin Hükümsüzlüğün Nedenleri
Kesin butlan aşağıdaki sebeplerden kaynaklanabilir:
Hukuk düzeninin ihlali: Hukuk düzeni, belirli hukuki işlemlerin geçerli olması için belirli koşulların sağlanmasını gerektirir. Bu koşullara “hukuk düzeni” denir. Hukuk düzenine aykırı olan hukuki işlemler mutlak geçersizlik nedeniyle geçersizdir.
Hukuk düzeninin temel ilkelerinin ihlali: Hukuk düzeni bazı hukuki işlemleri yasaklamıştır. Bu yasaklara aykırı olan hukuki işlemler mutlak olarak geçersiz sayılır.
Kamu düzeninin ihlali: Kamu düzeni, toplumda huzur ve dirliği sağlamayı amaçlayan bir hukuk ilkesidir. Kamu düzenine aykırı olan hukuki işlemler kesin olarak geçersizdir.
Mutlak Hükümsüzlüğün Özellikleri
Kesin butlanın özellikleri şunlardır:
Kesin hükümsüzlük: Mutlak butlan, hukuki işlemin baştan itibaren geçersiz olduğu anlamına gelir. Dolayısıyla, mutlak butlan mahkeme kararıyla belirlenmemiş olsa bile, hukuki işlem kendiliğinden geçersizdir.
Resmen inceleme: Kesin butlan, Cumhuriyet Savcısı tarafından resen incelenebilir. Dolayısıyla, tarafların talebi olmadan da mahkeme tarafından kesin butlan belirlenebilir.
İptal edilemezlik: Mutlak butlan, tarafların iradesiyle ortadan kaldırılamaz. Bu nedenle mutlak butlan nedeniyle geçersiz olan bir hukuki işlem, tarafların anlaşmasıyla geçerli kılınamaz.
Mutlak Hükümsüzlük Örnekleri
Kesin butlanın örnekleri şunlardır:
Akıl hastası bir kişinin evliliği (Medeni Kanun’un 13. maddesi)
Yasadışı bir işletmeden elde edilen gelirin transferi (Borçlar Kanunu md. 18)
Oy kullanma veya seçilme yeterliliğine sahip olmayan bir kişi aday olabilir (Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun, Madde 11)
Mutlak Hükümsüzlüğün Sonuçları
Kesin butlan, hukuki işlemin baştan itibaren geçersiz olması anlamına geldiğinden şu sonuçları doğurur:
Hiçbir hukuki sonuç doğmaz: Mutlak butlan nedeniyle geçersiz olan bir hukuki işlem herhangi bir hukuki sonuç doğurmaz. Bu nedenle, hukuki işlemin tarafları bu işlem nedeniyle birbirlerine karşı herhangi bir hak iddia edemezler.
Geri dönüş hakkı: Taraflardan biri, kesin butlanla iptal edilen bir hukuki işlem sebebiyle bir şey vermişse, diğer taraf bu şeyi geri vermek zorundadır.
Tazminat sorumluluğu: Kesin butlanla geçersiz kılınan bir hukuki işlem nedeniyle bir zarar meydana gelmişse, hukuki işlemi başlatan kişi zararın tazmin edilmesinden sorumludur.
Kesin Hükümsüzlüğün Hukuki Önemi
Mutlak butlan, hukuk düzeninin ve kamu düzeninin temel ilkelerinin korunması açısından önemlidir. Bu nedenle mutlak butlan, hukuk düzeninde özel bir öneme sahiptir.
Bir yanıt bırakın