Mobbing Nedir?
Mobbing, bir veya daha fazla kişinin bir başka kişiye karşı sistematik, sürekli ve uzun süreli olarak uyguladığı psikolojik taciz, baskı, korkutma ve dışlama davranışlarıdır.
Mobbing iş yerinde, okulda, aile içinde, arkadaşlar arasında ya da her türlü sosyal ortamda gerçekleşebilir. Ancak en sık işyerinde meydana geldiğinden işyerinde psikolojik taciz olarak da anılmaktadır.
Mobbing, mağdurun fiziksel ve ruhsal sağlığını olumsuz etkileyen, iş verimliliğini azaltan, hatta işyerinden ayrılmaya kadar varabilen bir sorundur.
Mobbingin Tanımı ve Özellikleri
Mobbing, 1980’li yıllarda Norveçli psikolog Heinz Leymann tarafından tanımlandı. Leymann, mobbingi “bir veya daha fazla kişinin bir başka kişiye karşı sistematik, sürekli ve uzun süre uyguladığı psikolojik taciz, baskı, korkutma ve dışlama davranışları” olarak tanımladı.
Mobbingin başlıca özellikleri şunlardır:
Sistemli olmak: Mobbingin bir veya birden fazla kişi tarafından sistematik yani planlı ve bilinçli olarak yapılması gerekmektedir. Sürekli ve uzun vadeli: Mobbingin sürekli ve uzun vadeli olması gerekir. Birkaç kez meydana gelen bir olay mobbing sayılmaz. Mağdurun savunmasızlığı: Mobbing, mağdurun savunmasız olduğu bir ortamda gerçekleşmelidir. Mağdura zarar verme: Mobbingin mağdurun fiziksel veya ruhsal sağlığını olumsuz etkilemesi gerekir.
Mobbing Türleri
Mobbing farklı şekillerde gerçekleşebilir. En yaygın mobbing türleri şunlardır:
Fiziksel şiddet: Bunlar mağdura fiziksel zarar veren davranışlardır. Örneğin saldırı, tehdit, taciz.
Psikolojik şiddet: Bunlar mağdura psikolojik olarak zarar vermeyi amaçlayan davranışlardır. Örneğin aşağılama, küfür, hakaret, dışlama.
İşyerinde mobbing: İşyerinde gerçekleşen bir tür mobbing türüdür. Örneğin aşırı iş yükü, görev tanımının dışına çıkmak, terfi alamamak vb.
Okulda mobbing: Okullarda uygulanan bir tür mobbing türüdür. Örneğin akran zorbalığı, öğretmen zorbalığı.
Aile içi mobbing: Aile içinde gerçekleşen bir tür mobbing türüdür. Örneğin eşler arasında mobbing, anne-baba ve çocuklar arasında mobbing.
Mobbingin Nedenleri
Mobbingin nedenleri, mobbingin gerçekleştiği ortam ve kişilere göre değişmektedir. Ancak mobbingin genel nedenleri şunlardır:
Bireysel farklılıklar: Mobbing mağdurun ya da failin kişisel farklılıklarından kaynaklanabilmektedir. Örneğin mağdurun farklı görüşleri vardır, farklı bir kültüre aittir veya farklı bir cinsel yönelime sahiptir.
İşyerinde rekabet: Mobbing işyerindeki rekabetten kaynaklanabilir. Örneğin bir çalışanın terfi etmesi veya daha yüksek maaş alması diğer çalışanları kıskandırabilir ve mobbinge neden olabilir.
Kontrol sorunları: Mobbing, failin kontrol problemlerinden kaynaklanabilmektedir. Fail, mağdur üzerinde kontrol sağlamaya çalışarak kendini tatmin edebilir.
Duygusal sorunlar: Mobbing, failin duygusal sorunlarından kaynaklanabilmektedir. Failin öfke, kıskançlık, nefret gibi duygularını kontrol edememesi nedeniyle mobbinge başvurabilir.
Mobbingin Sonuçları
Mobbing, mağdurun fiziksel ve ruhsal sağlığını olumsuz yönde etkileyen ciddi bir sorundur. Mobbingin sonuçları şunlardır:
Fiziksel sorunlar: Mobbing, mağdurda stres, kaygı, depresyon, uyku sorunları, baş ağrısı, mide bulantısı gibi fiziksel sorunlara neden olabilir.
Zihinsel sorunlar: Mobbing, mağdurda özgüven kaybı, sosyal izolasyon, değersizlik duygusu, intihar düşüncesi gibi psikolojik sorunlara yol açabilmektedir.
İş hayatı: Mobbing mağdurun iş performansını düşürebilir ve işyerini terk etmesine neden olabilir.
Yaşam kalitesi: Mobbing mağdurun yaşam kalitesini düşürebilir ve sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir.
Mobbinge Karşı Alınabilecek Önlemler
Mobbinge karşı alınabilecek önlemler şunlardır:
Mobbingin tanımını ve özelliklerini bilmek: Mobbing nedir ve nasıl oluşur?
Bir yanıt bırakın