Menshur nedir?
Menşur, hükümdarın yaptığı bir atamayı, görevi veya muafiyeti veya ikta bahşetmesini bildiren bir belgedir. İslam devletlerinde hükümdarın kararı, yazılı belgeleri ve mühürleri anlamına gelen resmi yazışmalara verilen isimdir. Hükümler, hükümdarın egemenliğinin halife tarafından onaylandığını gösteren belgeler, atama meşuru, hükümdarların bazı devlet, zümre ve kişilere özel haklar tanınması emriyle verilen belgeler, mahzar, karne belgesi, ödeme emri, çek anlamına gelir.
Menşur’un Tarihi
Menshur kelimesinin kökeni Arapçadır. “Menşur” kelimesi “menşe” kelimesinden türemiştir ve “kaynaklanan, kaynaklanan” anlamına gelir. Menşurlar ilk olarak Abbasiler döneminde İslam devletlerinde kullanılmıştır. Bu dönemde halifelerin valilere ve diğer görevlilere verdiği atama belgelerine menşur denirdi. Osmanlı İmparatorluğu’nda menşurlar, padişah tarafından verilen resmi belgeler olarak kullanılırdı. Menşurlar, padişahın egemenliğini ve gücünü temsil eden önemli belgelerdi. Menşurlar genellikle padişahın imzasını ve mührünü içerirdi.
Menşur Çeşitleri
Menşourlar kullanım amaçlarına göre farklı tiplere ayrılabilir.
Ödev kaynağı: Bir kişinin bir göreve atandığını gösteren belgedir.
Muafiyetin kaynağı: Bir kişinin vergi veya yükümlülükten muaf olduğunu gösteren belge.
İktâ menşuru: İkta olarak kişiye verilen arazi ve gelirlerin transferini gösteren belgedir.
Hakimiyetin kaynağı: Bir hükümdarın egemenlik ve kudretini gösteren belgedir.
Tutkunun kökeni: Bir kişinin bir buluş için aldığı patent belgesidir.
Mensur’un Yapısı
Menşur genel olarak şu bölümlerden oluşur:
Başlık: Başlığın türüne ve amacına göre değişen bir başlık vardır.
Giriş: Metnin amaç ve kapsamının anlatıldığı bölümdür.
Ana bölüm: Menünün içeriğinin yer aldığı bölümdür.
Çözüm: Metnin hüküm ve sonuçlarının yer aldığı bölümdür.
Imza ve mühür: Meşhurun üzerinde hükümdarın imzası ve mührü basılmaktadır.
Menşurun Önemi
Mansur, hükümdarın egemenliğini ve gücünü gösteren önemli belgelerdir. Bir kişinin bir göreve atanmasını, bir vergi veya yükümlülükten muaf tutulmasını, arazi veya gelirin devredilmesini veya bir buluş için patent verilmesini sağlarlar.
Menşur Örnekleri
Osmanlı’da verilen menşonlardan bazıları şunlardır:
Fatih Sultan Mehmed’in 1324 yılında verdiği Mansur: Bu amaçla İstanbul’un fethinden sonra şehrin imarı ve imarı için gerekli masrafları karşılamak üzere bir vakıf kuruldu.
Kanuni Sultan Süleyman’ın 1553’te verdiği kehanet: Bu şerefle Mimar Sinan’a Süleymaniye Camii’nin inşasına izin verildi.
IV. Murad’ın 1638’de verdiği şeref nişanı: Bu unvanla Şeyhülislam Yahya Efendi’ye “şeyhülislam” unvanı verildi.
III. Selim’in 1791 yılında verdiği fahri ödül: Bu unvanla “Nizam-ı Cedid” adı verilen yenilik hareketi başlatıldı.
Bugünün Menşuru
Günümüzde menshurlar sıklıkla hukuki ve mali konularda kullanılır. Örneğin, bir kişi bir şirketin müdürü olarak atandığında, bir kişi vergiden muaf tutulduğunda veya bir kişi bir borcu ödemek için çek düzenlediğinde bir mensur düzenlenebilir.
Sonuç olarak emir, hükümdar tarafından verilen resmi bir belgedir. Varantlar, hükümdarın egemenliğini ve gücünü gösteren, bir kişinin bir göreve atanmasına, vergi veya yükümlülükten muaf tutulmasına, arazi veya gelir verilmesine veya bir buluş için patent verilmesine olanak tanıyan önemli belgelerdir.
Bir yanıt bırakın