Mecelle-i Ahkâm-ı AdliyeOsmanlı İmparatorluğu’nda 1868-1876 yılları arasında hazırlanan ve İslam hukukunu esas alan bir medeni hukuk kuralları kitabıdır. 1877 yılında yürürlüğe giren Mecelle, Osmanlı İmparatorluğu’nun son yarım yüzyılında dini mahkemelerde hukuki dayanak olarak kullanılmıştır.
Mecelle’nin Hazırlanışı
Mecelle’nin hazırlanması Tanzimat Dönemi’nde modernleşme çabaları kapsamında gerçekleştirilmiştir. Bu dönemde Osmanlı Devleti’nde şeriat ile örf ve adet hukukunun bir arada uygulandığı karmaşık bir hukuk sistemi mevcuttu. Bu durum hukuk alanında belirsizliğe ve kafa karışıklığına neden oldu. 1868 yılında Mecelle’yi hazırlamak üzere bir komisyon kuruldu. Bu komisyonun başkanlığına Ahmet Cevdet Paşa atandı. Komisyonda dönemin önde gelen hukukçuları ve bilim adamları yer alıyordu. Mecelle’nin hazırlanmasında İslam hukukunun temel kaynakları olan Kur’an, sünnet, icmâ ve kıyas esas alınmıştır. Ayrıca klasik dönem İslam hukuk müfessirlerinin görüşleri de dikkate alınmıştır. Mecelle 1877 yılında 18 kitap ve 1711 makaleden oluşan bir cilt halinde yayımlanmıştır. Mecelle 1878 yılında yürürlüğe girmiş ve 1926 yılına kadar yürürlükte kalmıştır.
Mecelle’nin İçeriği
Mecelle, İslam hukukunun özel hukuk kurallarını kapsamaktadır. Mecelle’nin içeriğinde borçlar hukuku, eşya hukuku, miras hukuku, aile hukuku ve yargılama hukukuna ilişkin hükümler yer almaktadır. Mecelle’nin borçlar hukuku hükümleri sözleşmeler, haksız fiiller ve acentelik gibi konuları kapsamaktadır. Mecelle’nin eşya hukuku hükümleri mülkiyet, irtifak hakları, taşınır ve taşınmaz mallar gibi konuları kapsamaktadır. Mecelle’nin miras hukuku hükümleri mirasın açılması, mirasçıların belirlenmesi, miras payları ve mirasın paylaşılması gibi konuları kapsamaktadır. Mecelle’nin aile hukuku hükümleri evlenme, boşanma, velayet ve nafaka gibi konuları kapsamaktadır. Mecelle’nin yargılama hukuku hükümleri dava açma, delil, hüküm ve temyiz gibi konuları kapsamaktadır.
Mecelle’nin önemi
Mecelle, Osmanlı hukuk tarihinde önemli bir yere sahiptir. Mecelle, İslam hukukunun modern kodifikasyonuna öncülük etti. Ayrıca Mecelle, İslam hukukunun Avrupa hukuku ile etkileşimine katkıda bulunmuştur. Mecelle günümüzde de hukukçular ve akademisyenler tarafından önemli bir kaynak olarak kabul edilmektedir. Mecelle, İslam hukukunun temel ilke ve kavramlarının öğrenilmesinde önemli bir başvuru kaynağıdır.
Mecelle’nin Etkileri
Mecelle sadece Osmanlı Devleti’nde değil, diğer İslam ülkelerinde de etkili olmuştur. Birçok İslam ülkesinde kanunların hazırlanmasında Mecelle örnek alınmıştır. Mecelle, İslam hukukunun gelişmesine önemli katkılarda bulunmuştur. Mecelle, İslam hukukunun modern kodifikasyonunu sağladı ve İslam hukukunun Avrupa hukuku ile etkileşimine katkıda bulundu.
Mecelle’nin son durumu
Mecelle, Türkiye’de 1926 yılında yürürlüğe giren Türk Medeni Kanunu ile kaldırılmıştır. Ancak Mecelle, günümüzde hukukçular ve akademisyenler tarafından hâlâ önemli bir kaynak olarak kabul edilmektedir. Mecelle, İslam hukukunun temel ilke ve kavramlarının öğrenilmesinde önemli bir başvuru kaynağıdır.
Çözüm
Mecelle, Osmanlı hukuk tarihinde önemli bir yere sahiptir. Mecelle, İslam hukukunun modern kodifikasyonuna öncülük etti. Ayrıca Mecelle, İslam hukukunun Avrupa hukuku ile etkileşimine katkıda bulunmuştur. Mecelle günümüzde de hukukçular ve akademisyenler tarafından önemli bir kaynak olarak kabul edilmektedir.
Bir yanıt bırakın