Lirik Şiir Nedir?
Lirik şiir, şairin kendi duygu ve düşüncelerini samimi ve içten bir dille anlattığı şiir türüdür. Gazel şiirlerinde genellikle aşk, tabiat, ölüm, vatan, hasret gibi evrensel temalar işlenir. Lirik şiirler okuyucunun duygularına hitap eder ve onu etkiler.
Lirik Şiirin Özellikleri
Duygu ve düşünceler ön plana çıkıyor: Gazel şiirlerinde şairin duygu ve düşünceleri ön plandadır. Şair, iç dünyasını ve duygularını okurla paylaşır.
Öznellik: Lirik şiirler özneldir. Şairin kişisel duygu ve düşünceleri şiire yansımıştır.
Saflık ve samimiyet: Lirik şiirler saf ve samimidir. Şair, şiirini süslü sözlerle değil, doğal dille ifade eder.
Kısalık: Lirik şiirler genellikle kısadır.
Lirik Şiirin Tarihi
Lirik şiirin kökeni Antik Yunan’a kadar uzanır. Antik Yunan’da şairler şiirlerini lir adı verilen bir çalgı eşliğinde söylerlerdi. Bu nedenle lirik şiire “lir şiiri” de denilmektedir. Antik Yunan’da lirik şiir Sappho, Alcaeus ve Pindar gibi şairler tarafından yazılmıştır. Lirik şiir Orta Çağ’da da popüler olan bir şiir türüdür. Bu dönemde lirik şiirler genellikle dini temalar etrafında şekillenmiştir. Orta Çağ’da lirik şiir Dante, Petrarch, Chaucer gibi şairler tarafından yazılmıştır. Rönesans döneminde lirik şiir yeniden canlandı. Bu dönemde lirik şiirler çoğunlukla aşk ve doğa temaları etrafında şekillenmiştir. Rönesans döneminde lirik şiirler Shakespeare, Petrarch ve Milton gibi şairler tarafından yazılmıştır. Modern dönemde lirik şiir daha da çeşitlendi. Modern lirik şiirde aşk, tabiat, ölüm, vatan, hasret gibi geleneksel temaların yanı sıra bireysel konular da ele alınmaya başlanmıştır. Modern dönemde lirik şiir Walt Whitman, Emily Dickinson, Pablo Neruda ve Nazım Hikmet gibi şairler tarafından yazılmıştır.
Lirik Şiir Türleri
Lirik şiir, konusuna ve biçimine göre farklı türlere ayrılır.
Temaya göre lirik şiir türleri:
Aşk şiiri: Aşk duygusunu anlatan şiirlerdir. Doğa şiiri: Doğa güzelliklerinin anlatıldığı şiirlerdir. Ölüm şiiri: Ölümün anlamını ve ölüme karşı duyulan duyguları anlatan şiirlerdir. Vatan şiiri: Vatan sevgisini ifade eden şiirlerdir. Hasret şiiri: Birine veya bir yere duyulan özlemi anlatan şiirlerdir.
Biçimlerine göre lirik şiir türleri:
Koşma: Halk edebiyatında kullanılan, 7 hece ölçüsüyle yazılan, dörtlüklerden oluşan gazel şiir türüdür.
Ode: Divan edebiyatında kullanılan, 11 hece ölçüsüyle yazılan, uzun ve nazım birimi olarak gazelin kullanıldığı gazel şiir türüdür.
Gazel: Divan edebiyatında kullanılan, 5-7-5 hece ölçüsüyle yazılan ve nazım birimi olarak gazelin kullanıldığı gazel şiir türüdür.
Sone: Batı edebiyatında kullanılan, 14 kıtadan oluşan ve 11 hece ölçüsüyle yazılan lirik şiir türüdür.
Ode: Batı edebiyatında kullanılan, övgü veya hiciv amacıyla yazılan lirik şiir türüdür.
Elegya: Batı edebiyatında kullanılan, ölüm, ayrılık, yas gibi konuları anlatan lirik şiir türüdür.
Lirik Şiir Örnekleri
Nazım Hikmet
Seni düşünüyorum
Yani seni düşünerek gözlerimi kapatıyorum, içimde bir ışık yakıyorum. Ve sen geliyorsun, Beyaz bir bulut gibi, Bir ışık gibi, Bir kuş gibi, Ve seni içerim, İçimde bir ateş yanıyor ve sen gidiyorsun
Bir yanıt bırakın