Kişi Nedir?
Kişi, akıl, ahlak, bilinç ve akrabalık, mülkiyet ve yasal sorumluluk gibi kültürel temelli sosyal ilişkiler gibi özelliklere sahip bir varlıktır. Kişilik, yani bir varlığı kişi yapan şey, kültürler ve bağlamlar arasında değişir.
Kişiliğin Tanımı ve Özellikleri
Kişilik, bir bireyin benzersiz ve ayırt edici davranışlarının bütünüdür. Kişilik bazı doğuştan gelen eğilimleri içerse de, esas olarak bir kişinin bebekliğinden itibaren çevresindeki insanlarla yaşadığı etkileşimler ve bu etkileşimlerin sonucu olarak yaşadığı deneyimler tarafından şekillendirilir. Kişiliğin temel özellikleri şunlardır:
Özellik: Kişilik, bir bireyi diğer insanlardan ayıran benzersiz özelliklerden oluşur. Örneğin, bir kişinin kişiliği dışa dönük, başkalarına yardımcı ve kararlı olmasıdır.
Süreklilik: Kişilik, bir bireyin hayatının farklı dönemlerinde tutarlı kalır. Örneğin, bir kişi çocukken dışa dönükse, yetişkin olduğunda da dışa dönük olma eğiliminde olacaktır.
Değişebilirlik: Kişilik, yaşam boyunca bazı değişikliklere uğrayabilir. Örneğin, bir kişinin deneyimleri, çevresi ve yaşam tarzı gibi faktörler kişiliğini etkileyebilir ve bazı değişikliklere neden olabilir.
Kişilik tipleri
Kişilik farklı şekillerde sınıflandırılabilir. En yaygın sınıflandırmalardan biri kişilik tipolojileridir. Kişilik tipolojileri, kişilik özelliklerini belirli kategorilere gruplayan yaklaşımlardır. En yaygın kişilik tipolojilerinden biri Carl Jung tarafından geliştirilen kişilik tipolojisidir. Jung kişilikleri iki temel kategoriye ayırır: içe dönük ve dışa dönük. İçe dönükler iç dünyalarına odaklanır ve sosyal ilişkilere göre yalnızlığı tercih eder. Öte yandan dışa dönükler dış dünya ve sosyal ilişkilerle etkileşime girmekten hoşlanırlar. Bir diğer yaygın kişilik tipolojisi ise Myers-Briggs kişilik testidir. Myers-Briggs kişilik testi kişilikleri 16 farklı kategoriye ayırır. Bu kategoriler bir kişinin enerjisini nasıl yönlendirdiği, çevresini nasıl algıladığı, karar alma yaklaşımları ve diğer insanlarla nasıl etkileşime girdiği gibi faktörlere dayanmaktadır.
Kişiliğin Hukuki Boyutu
Kişilik, hukukta da önemli bir kavramdır. Hukukta, kişi hak ve sorumlulukları olan bir varlıktır. Tüzel kişilik, bir kişinin hak ve sorumluluklara sahip olması için gerekli olan bir kavramdır. Tüzel kişilik doğumla başlar ve ölümle sona erer. Tüzel kişiler de tüzel kişiliğe sahiptir. Tüzel kişiler, insanlardan farklı olarak, yasal işlemlere taraf olabilir ve hak ve sorumluluklara sahip olabilir.
Kişiliğin Felsefi Boyutu
Kişilik felsefede de önemli bir kavramdır. Felsefede kişi, bilinç, özgür irade ve sorumluluk gibi kavramlarla ilişkilendirilir. Felsefede kişi kavramı 17. yüzyılda René Descartes’ın “Düşünüyorum, öyleyse varım” sözleriyle önem kazanmaya başlamıştır. Descartes’a göre varlığımızı sorgulatabilecek tek şey düşünme yeteneğimizdir. Bu nedenle bilinçli olduğumuz sürece varızdır. Kişi kavramı özgür iradeyle de ilişkilendirilir. Özgür irade, kendi eylemlerimizi kendi kararlarımızla belirleme yeteneğidir. Felsefede, bir kişinin eylemlerinden sorumlu olması için özgür irade gereklidir. Kişi kavramı sorumlulukla da ilişkilendirilir. Sorumluluk, bir eylemin sonuçlarından sorumlu olma durumudur. Felsefede sorumluluk, bir kişinin eylemlerinin sonuçlarını kabul etmesi ve bu sonuçlardan sorumlu olması anlamına gelir.
Çözüm
Kişi karmaşık ve çok yönlü bir kavramdır. Kişilik, bir bireyin fiziksel, psikolojik, sosyal ve kültürel özelliklerinin birleşimiyle oluşur. Kişilik, bir bireyin hayatını şekillendiren ve onu diğer insanlardan ayıran en önemli faktörlerden biridir.
Ek Bilgiler
Kişilik doğumdan itibaren gelişmeye başlar. Bebeklik döneminde, bir kişinin çevresiyle etkileşimi kişiliğinin gelişiminde önemli bir rol oynar. Çocukluk döneminde, kişiliğin temel özellikleri oluşur. Ergenlik döneminde, kişilik daha karmaşık hale gelir. Yetişkinlik döneminde, kişilik nispeten sabit hale gelir.
Bir yanıt bırakın