Kabus Nedir?
Tıbbi olarak “uyku felci” olarak da adlandırılan kabus, kişinin uyanıkken tamamen bilinçli olmasına rağmen, uyanma aşamasında veya uykuya geçiş sırasında vücudun geçici olarak hareket edememesi durumunu ifade eder. Kabus sırasında kişi uyanıktır ve yaşadıklarının farkındadır ancak geçici olarak kaslarını ve vücudunu hareket ettiremez. Kabuslar yaygın bir durumdur. Yetişkinlerin yaklaşık %8’i hayatları boyunca en az bir kez kabus görmektedir. Kabuslar genellikle ergenlik ve 20’li yaşlarda daha sık görülür ve yaş ilerledikçe sıklığı azalır.
Kabuslara Ne Sebep Olur?
Kabusların kesin nedeni bilinmemekle birlikte aşağıdaki faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir:
Stres: Stres kabusların en yaygın nedenidir. İş, okul, ilişkiler veya mali durum gibi konulardaki stres, kabus riskini artırabilir.
Uykusuzluk hastalığı: Uykusuzluk kabus görme riskini artırabilir. Yeterli uyku almamak, beynin REM uykusu sırasında kasları felç eden sinyalleri düzgün şekilde göndermesini zorlaştırabilir.
Uyku bozuklukları: Uyku apnesi, huzursuz bacak sendromu ve gece terörü gibi uyku bozuklukları kabus görme riskini artırabilir.
Bazı ilaçlar: Bazı ilaçlar kabus riskini artırabilir. Bunlara antidepresanlar, antipsikotikler ve antiepileptikler dahildir.
Bazı tıbbi durumlar: Bazı tıbbi durumlar kabus riskini artırabilir. Bunlar migren, epilepsi ve Parkinson hastalığını içerir.
Kabus Belirtileri
Kabusların ana belirtisi, kişinin uyanıkken tamamen bilinçli olmasına rağmen, uyanma aşamasında veya uykuya geçiş sırasında vücudunun geçici olarak hareket edememesidir. Kabus sırasında kişi şunları hissedebilir:
Korku: Kabuslar genellikle korkutucu rüyalarla ilişkilendirilir.
Duyusal değişiklikler: Kabus sırasında kişi nefes darlığı, kalp çarpıntısı, terleme, titreme veya garip sesler duyma gibi duyusal değişiklikler yaşayabilir.
Halüsinasyonlar: Bir kabus sırasında kişi hayaletleri, canavarları veya diğer korkutucu varlıkları görme veya duyma gibi halüsinasyonlar yaşayabilir.
Kabus Tedavisi
Kabusların tedavisi genellikle gerekli değildir. Kabuslar genellikle kendiliğinden geçer. Ancak kabuslar sık ve şiddetli ise veya uyku düzeninizi bozuyorsa tedavi gerekebilir. Kabusları tedavi etmek için aşağıdakiler kullanılabilir:
Bilişsel davranışçı terapi (CBT): BDT, kabusların nedenlerini ve semptomlarını anlamanıza ve bunlarla başa çıkmanıza yardımcı olabilecek bir terapi türüdür.
Davranış terapileri: Bazı davranışsal terapiler kabusların sıklığını ve şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir. Örneğin uyandığınızda hareket etmeye çalışmak kabusların daha kısa sürmesine yardımcı olabilir.
İlaçlar: Bazı ilaçlar kabusların sıklığını ve şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir. Ancak ilaçlar genellikle son çare olarak kullanılır.
Kabuslardan korunmak için neler yapılabilir?
Kendinizi kabuslardan korumak için aşağıdakiler yapılabilir:
Stresi azalt: Stresi azaltmak kabus görme riskini azaltabilir. Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek ve yeterince uyumak stresi azaltmaya yardımcı olabilir.
Yeterli uyku almak: Yeterli uyku, beynin REM uykusu sırasında kasları felç eden sinyalleri düzgün şekilde göndermesine olanak tanır. Yetişkinlerin her gece 7-8 saat uyuması önerilir.
Uyku düzeninizi sabit tutun: Her gece aynı saatte yatıp aynı saatte uyanmak uyku düzeninizi dengelemenize yardımcı olur.
Yatmadan önce kafein ve alkolden kaçının: Kafein ve alkol uykunuzu bozabilir ve kabus görme riskini artırabilir.
Uyumadan önce rahatlatıcı aktiviteler yapın: Yatmadan önce sıcak bir banyo yapmak, kitap okumak veya yoga yapmak rahatlamanıza ve uykuya dalmanızı kolaylaştırmanıza yardımcı olabilir.
Kabusların Psikolojik Etkileri
Kabuslar bazı kişilerde ciddi psikolojik sorunlara neden olabilir. Kabuslar uyku düzenini bozabilir, günlük yaşamı zorlaştırabilir, kaygı ve depresyona yol açabilir.
Bir yanıt bırakın