Hematokrit Nedir?
Hematokrit, kandaki kırmızı kan hücrelerinin (eritrositler) hacminin toplam kan hacmine oranını ifade eden bir terimdir. Hematokrit düzeyi genellikle yüzde olarak ifade edilir ve cinsiyete göre değişir.
Hematokritin Normal Değerleri
Yetişkin bir erkekte normal hematokrit değeri %42-52, kadında ise %36-46’dır. Bu değerler yaşla birlikte de değişebilir. Örneğin yeni doğmuş bir bebeğin hematokrit değeri %60’ın üzerinde olabilir.
Hematokrit Ölçümü
Hematokrit tam kan sayımı (CBC) testi ile ölçülür. CBC testi, kandaki kırmızı kan hücrelerinin, beyaz kan hücrelerinin ve trombositlerin sayısını ve özelliklerini ölçen bir testtir.
Hematokrit Ölçümünde Kullanılan Yöntemler
Hematokriti ölçmek için iki temel yöntem kullanılır:
Hemoglobinometri: Bu yöntemde kandaki hemoglobin miktarı ölçülür ve bu miktara göre hematokrit değeri hesaplanır.
Santrifüjü hematokrit: Bu yöntemde kan santrifüj edilerek kırmızı kan hücreleri, plazma ve beyaz kan hücrelerinden ayrılır. Hematokrit değeri kırmızı kan hücrelerinin hacmine göre hesaplanır.
Hematokritin Önemi
Hematokrit kanın oksijen taşıma kapasitesi hakkında bilgi verir. Kırmızı kan hücrelerinde hemoglobin adı verilen bir protein bulunur. Hemoglobin oksijeni bağlayan ve taşıyan bir moleküldür. Hematokrit düzeyi ne kadar yüksek olursa kanın oksijen taşıma kapasitesi de o kadar yüksek olur.
Düşük Hematokrit (Hipotansiyon)
Hematokrit düzeyi %35’in altındaysa düşük hematokrit (hipotansiyon) olarak kabul edilir. Düşük hematokrit, kanın oksijen taşıma kapasitesinde azalma anlamına gelir. Bu durum doku ve organlara yeterli oksijen taşınmasını engelleyerek çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilmektedir.
Düşük hematokritin nedenleri şunlardır:
Kan kaybı: Kan kaybı hematokrit seviyesinin düşmesinin en yaygın nedenidir. Kan kaybı; kazalar, ameliyatlar, kanama bozuklukları veya bazı kanser türleri gibi çeşitli nedenlerle meydana gelebilir.
Su zehirlenmesi: Su zehirlenmesi kandaki sıvı miktarının artmasına neden olur. Bu, kanın daha fazla seyreltilmesine ve hematokrit seviyesinin düşmesine neden olabilir.
Anemi: Anemi, kırmızı kan hücrelerinin sayısının veya kalitesinin azaldığı bir durumdur. Anemi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir.
Bazı ilaçlar: Bazı ilaçlar hematokrit seviyesini düşürebilir. Bu ilaçlar arasında aspirin, ibuprofen ve antiinflamatuar ilaçlar bulunur.
Düşük hematokrit belirtileri şunları içerir:
Zayıflık
Tükenmişlik
baş dönmesi
Nefes darlığı
Bulantı
Kusma
Düşük hematokriti teşhis etmek için tam kan sayımı testi yapılır. Test sonucu hematokrit seviyesinin %35’in altında olduğunu gösteriyorsa hematokrit düşüklüğü tanısı konulur.
Düşük hematokritin tedavisi altta yatan nedene bağlı olarak değişir. Kan kaybına bağlı hematokritin düşük olması durumunda kan kaybının durdurulması için gerekli tedavi uygulanır. Su intoksikasyonuna bağlı hematokritin düşük olması durumunda sıvı kaybını ortadan kaldırmak için gerekli tedavi uygulanır. Kansızlığa bağlı hematokritin düşük olduğu durumlarda aneminin nedeni tedavi edilir. Bazı ilaçların neden olduğu hematokrit düşüklüğü durumlarında bu ilaçlar kesilir veya dozları azaltılır.
Hematokrit Artışı (Hipertansiyon)
Hematokrit düzeyi %52’nin üzerindeyse yüksek hematokrit (hipertansiyon) olarak kabul edilir. Yüksek hematokrit kanın viskozitesinin (akışkanlığının) artmasına neden olur. Bu, damarlarda kanın daha yavaş akmasına ve kan basıncının artmasına neden olabilir.
Yüksek hematokritin nedenleri şunlardır:
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH): KOAH, akciğerlerdeki hava yollarının daralmasına neden olan bir hastalıktır. KOAH akciğerlerden kan dolaşımına daha az oksijen girmesine neden olur. Bu durum kemik iliğinin daha fazla kırmızı kan üretmesine neden olur.
Bir yanıt bırakın