Glikoz Nedir?
Glikoz, karbonhidratların yapı taşı olan ve vücudun ana enerji kaynağı olan bir monosakkarittir. Yunanca “tatlı” anlamına gelen “glucos” kelimesinden türetilmiştir. Glikoz bitkilerde fotosentez yoluyla üretilir. Bitkiler güneş ışığını kullanarak karbondioksit ve suyu glikoz ve oksijene dönüştürür. Glikoz bitkilerin büyümesi ve gelişmesi için gerekli bir enerji kaynağıdır. İnsanlar ve diğer hayvanlar, bitkileri yiyerek glikoz alırlar. Glikoz sindirim sisteminde parçalanarak kana karışır. Kandaki glikoz vücudun tüm hücrelerine taşınır ve orada enerji üretiminde kullanılır. Glikoz vücut için birçok önemli işlevi yerine getirir. Bunlar şunları içerir: Enerji üretimi: Glikoz vücudun enerji ihtiyacını karşılamak için kullanılır. Hücreler, ATP adı verilen bir enerji molekülü üretmek için glikozu oksijenle birleştirir. Büyüme ve gelişme: Glikoz hücrelerin büyümesi ve gelişmesi için gerekli bir enerji kaynağıdır. Sinir sistemi fonksiyonu: Glikoz sinir sisteminin düzgün çalışması için gereklidir. Kas kasılması: Glikoz kas kasılması için gerekli bir enerji kaynağıdır. Hormon üretimi: Glikoz bazı hormonların üretiminde kullanılır.
Glikozun Vücuttaki Rolleri
Glikoz vücut için temel enerji kaynağıdır. Vücudun tüm hücreleri enerji üretmek için glikozu kullanır. Glikoz özellikle beyin, kalp, kaslar ve diğer organlar için önemlidir. Glikoz aynı zamanda büyüme ve gelişme için de gereklidir. Hücreler yeni hücreler oluşturmak ve büyütmek için glikoza ihtiyaç duyar. Glikoz sinir sistemi fonksiyonu için de önemlidir. Sinir hücreleri elektrik sinyalleri üretmek için glikozu kullanır. Kas kasılması için glikoz da gereklidir. Kaslar enerji üretmek için glikozu kullanır. Glikoz ayrıca bazı hormonların üretiminde de kullanılır. Örneğin insülin ve glukagon hormonları glikozun üretimini, kullanımını ve depolanmasını düzenler.
Glikozun Sindirimi
Glikoz bitkilerde fotosentez yoluyla üretilir. Bitki yiyerek glikoz elde edebiliriz. Glikoz sindirim sisteminde parçalanarak kana karışır. Glikozun sindirimi ağızda başlar. Ağızdaki enzimler glikozu daha küçük parçalara ayırır. Bu parçalar daha sonra ince bağırsağa geçer. İnce bağırsaktaki enzimler glikozu daha da küçük parçalara ayırır. Bu parçalar bağırsak duvarlarından emilerek kana karışır. Kandaki glikoz vücudun tüm hücrelerine taşınır.
Kan şekeri
Kanda bulunan glikoz miktarına kan şekeri denir. Kan şekeri seviyesi, vücudun glikoz ihtiyacını karşılamaya yetecek kadar glikoza sahip olup olmadığı hakkında bilgi verir. Kan şekeri seviyeleri oruç tutarken düşük, yemek yedikten sonra ise yüksektir. Normal kan şekeri düzeyi açlıkta 70-100 mg/dL, yemekten sonra ise 100-140 mg/dL’dir. Kan şekeri düzeyleri aşağıdaki faktörlerden etkilenebilir: Yiyecekler: Yiyecekler kan şekeri düzeylerini artırır. İlaçlar: Bazı ilaçlar kan şekeri seviyesini yükseltebilir veya düşürebilir. Hormonlar: İnsülin kan şekeri seviyesini düşürür. Glukagon kan şekeri seviyesini yükseltir. Hastalıklar: Bazı hastalıklar kan şekeri düzeylerini etkileyebilir. Örneğin diyabet kan şekeri seviyesinin yükselmesine neden olur.
Düşük ve Yüksek Glikoz
Kan şekeri düzeyi normalin altına düşerse hipoglisemi, normalin üzerine çıkarsa hiperglisemi meydana gelir.
hipoglisemi
Hipoglisemi, kan şekeri seviyesinin 70 mg/dL’nin altına düşmesidir. Hipoglisemi aşağıdaki semptomlara neden olabilir: Terleme Titreme Baş dönmesi Baş ağrısı Açlık Bulanık görme Konuşma bozukluğu Zayıflık Bilinç kaybı Hipoglisemi aşağıdaki durumlarda ortaya çıkabilir: Yeterince yememek Yiyecek Çok fazla insülin
Bir yanıt bırakın