Geri dönüşüm nedir?
Geri dönüşüm, artık kullanılmayan ve atılan malzemeleri tekrar kullanılabilir hale getirme sürecidir. Bu süreç, atıkların kaynağında ayrı ayrı toplanması ve geri dönüşüm tesislerinde çeşitli fiziksel ve kimyasal işlemlere tabi tutulmasıyla gerçekleştirilir. Geri dönüşümün amacı, atıkların çevreye zarar vermesini önlemek, doğal kaynakları korumak ve enerji tasarrufu sağlamaktır.
Geri dönüşümün faydaları
Geri dönüşümün pek çok faydası vardır, bunlardan bazıları şunlardır:
Doğal kaynakların korunması: Geri dönüşüm, atıkların hammadde olarak yeniden kullanılmasına olanak tanır, bu da doğal kaynakların korunmasına ve israfın önlenmesine yardımcı olur.
Enerji tasarrufu: Geri dönüşüm, yeni malzemeler üretmek için gereken enerjiyi azaltır. Örneğin bir ton kağıdın geri dönüştürülmesi, yeni bir ton kağıt üretmek için gereken enerjiden yaklaşık %60 oranında tasarruf sağlar.
Çevre kirliliğinin azaltılması: Geri dönüşüm, atıkların yakılması veya gömülmesinden kaynaklanan çevre kirliliğini azaltır. Örneğin bir ton plastiğin geri dönüştürülmesi, yakılması durumunda ortaya çıkacak sera gazı emisyonlarının yaklaşık %25’ini azaltır.
Ekonomik faydalar: Geri dönüşüm yeni işler ve gelir fırsatları yaratır.
Geri dönüşümün aşamaları
Geri dönüşüm, atıkların kaynağında ayrı toplanıp, geri dönüşüm tesislerinde çeşitli fiziksel ve kimyasal işlemlere tabi tutulmasıyla gerçekleştirilir.
Atıkların kaynağında ayrı toplanması: Geri dönüşümün ilk aşaması, atıkların kaynağında ayrı ayrı toplanıp ayrı kaplara konulmasıdır. Bu, atıkların geri dönüşüme uygun hale getirilmesini kolaylaştırır ve geri dönüşüm tesislerindeki işleme maliyetlerini azaltır.
Geri dönüşüm tesislerinde işleme: Geri dönüşüm tesislerinde atık malzemeler çeşitli fiziksel ve kimyasal işlemlere tabi tutularak tekrar kullanılabilir hale getirilmektedir. Bu işlemler atık malzemenin cinsine göre değişmektedir.
Fiziksel süreçler: Fiziksel işlemler, atık boyutunu küçültmek, ayırmak ve arıtmak için kullanılan işlemlerdir. Bu işlemlere kırma, öğütme, ayırma ve yıkama dahildir.
Kimyasal süreçler: Kimyasal işlemler, atıkların kimyasal yapısını değiştirmek için kullanılan işlemlerdir. Bu işlemler ayırma, geri kazanım ve dönüştürmeyi içerir.
Geri dönüştürülebilir atık malzemeler
Geri dönüştürülebilir atık malzemeler şunlardır:
Kağıt: Kağıt, karton, gazete, dergi, kitap, ambalaj kağıdı vb.
Plastik: PET, PP, HDPE, PVC, LDPE, vb.
Kam: Cam şişeler, kavanozlar vb.
Metal: Demir, alüminyum, bakır, çinko vb.
Organik atık: Yemek artıkları, bahçe atıkları vb.
Türkiye’de geri dönüşüm
Türkiye’de geri dönüşüm, 2005 yılında yürürlüğe giren Çevre Koruma ve Kontrol Kanunu ile düzenlenmektedir. Bu kanuna göre belediyeler, geri dönüşümün yaygınlaştırılması için gerekli tedbirleri almak ve geri dönüşüm tesisleri kurmakla yükümlüdür. Türkiye’de geri dönüşüm oranı son yıllarda önemli ölçüde arttı. 2022 yılında Türkiye’de geri dönüşüm oranı %13,5 oldu. Bu oran Avrupa Birliği ortalamasının üzerindedir.
Geri dönüşümün yaygınlaşması için yapılması gerekenler
Geri dönüşümün artırılması için şunlar yapılmalıdır:
Atıkların kaynağında ayrı toplanması: Atıkların kaynağında ayrı toplanması geri dönüşümün ilk ve en önemli aşamasıdır.
Geri dönüşümü teşvik etmek: Geri dönüşümün teşvik edilebilmesi için, insanların geri dönüşümün faydaları konusunda bilgilendirilmesi ve geri dönüştürülmüş ürünlere yönelik teşviklerin sağlanması gerekmektedir.
Geri dönüşüm tesislerinin genişletilmesi: Geri dönüşüm tesislerinin genişletilmesi, geri dönüştürülmüş malzemelerin yeniden kullanılmasını kolaylaştırır.
Sonuç olarak, geri dönüşüm çevreyi korumak ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak için önemli bir araçtır. Geri dönüşümü yaygınlaştırmak için herkes üzerine düşeni yapmalıdır.
Bir yanıt bırakın