Deliryum nedir?
Deliryum, kişinin düşünce, algı ve davranışlarını etkileyen ve hızla gelişebilen bir duruma verilen isimdir. Beyin fonksiyonlarını etkileyen hastalıklar, çevre koşulları veya çeşitli risk faktörleri sonucunda ortaya çıkan bir tür kafa karışıklığıdır. Deliryum tıbbi bir acil durumdur ve tedavi edilmezse ciddi sonuçlar doğurabilir. Deliryumun erken teşhis ve tedavisi hastanın iyileşme şansını artıracaktır.
Deliryum Belirtileri
Deliryumun başlıca belirtileri şunlardır: Kafa karışıklığı Dikkat etme ve odaklanma güçlüğü Kısa süreli hafıza kaybı Halüsinasyonlar (gerçekte var olmayan şeyleri görme, duyma, koklama, tatma veya hissetme) Sanrılar (gerçekte var olmayan şeylerin gerçek olduğuna inanma) Ruh hali değişiklikler (sinirlilik, huzursuzluk, korku, kaygı) Uyku bozuklukları Vücut hareketlerinde değişiklikler (uyuşma, karıncalanma, kasılmalar) Deliryum belirtileri altta yatan nedene bağlı olarak değişebilir. Örneğin enfeksiyona bağlı deliryumda ateş, üşüme, öksürük gibi enfeksiyon belirtileri de görülebilmektedir.
Deliryum Türleri
Deliryum üç ana gruba ayrılır:
Hipoaktif deliryum: Bu tür deliryumda hasta uyuşuk, kayıtsız ve tepkisizdir.
Hiperaktif deliryum: Bu tip deliryumda hasta huzursuz, tedirgin ve agresif olabilir.
Karışık deliryum: Bu tip deliryumda hastada hem hipoaktif hem de hiperaktif semptomlar görülebilir.
Deliryumun Nedenleri
Deliryumun birçok nedeni olabilir. En sık görülen nedenler şunlardır: Enfeksiyonlar (zatürre, sepsis, menenjit, ensefalit) Tıbbi hastalıklar (kalp krizi, felç, böbrek yetmezliği, karaciğer yetmezliği) İlaçlar (antibiyotikler, ağrı kesiciler, antidepresanlar, antipsikotikler) Alkol ve uyuşturucu kullanımı Cerrahi operasyonlar Travmalar Yetersiz beslenme Uyku eksikliği Yaşlanma
Deliryum Tanı ve Tedavisi
Deliryum tanısı hastanın semptomlarına ve altta yatan nedenin belirlenmesine dayanır. Deliryum şüphesi olan hastalarda aşağıdaki testler yapılabilir: Fizik muayene Kan testleri Beyin görüntüleme (BT veya MR) Deliryumun tedavisi altta yatan nedene bağlı olarak değişir. Enfeksiyona bağlı deliryumda enfeksiyonun tedavisi gerekir. Tıbbi bir hastalığa bağlı deliryumda hastalığın tedavisi gerekir. İlaca bağlı deliryumda ilaçların dozunun azaltılması veya değiştirilmesi gerekir. Alkol ve uyuşturucu kullanımına bağlı deliryumda alkol ve uyuşturucudan uzak durulmalıdır. Deliryum tedavisinde hastanın bilişsel fonksiyonlarını destekleyecek önlemler de alınabilir. Bu önlemler şunlardır: Hastaya sakin ve rahat bir ortam sağlamak Hastanın odasının düzenli ve temiz olmasını sağlamak Hastanın uyku rutinini sağlamak Hastanın beslenmesini sağlamak Hastaya bol sıvı vermek Deliryum genellikle tedaviye iyi yanıt verir. Ancak altta yatan neden tedavi edilmezse deliryum tekrarlayabilir.
Deliryumu Önlemek
Deliryumun önlenmesinde altta yatan risk faktörlerinin kontrol altına alınması önemlidir. Bu risk faktörleri şunlardır: Yaşlılık Alkol ve uyuşturucu kullanımı Yetersiz beslenme Uyku eksikliği Cerrahi operasyonlar Travmalar Yaşlı hastalarda deliryum riskini azaltmak için aşağıdaki önlemler alınabilir: Hastanın düzenli muayenesi Hastanın tıbbi durumunun yakından izlenmesi Düzenli kullanım Hastanın kullandığı ilaçların bol miktarda sıvı alması Hastanın yeterli sıvı alımı ve düzenli uyku almasının sağlanması Deliryum ciddi bir tıbbi durumdur. Deliryum belirtileri gösteren hastaların en kısa sürede doktora başvurması gerekmektedir.
Bir yanıt bırakın