Çek Nedir?
Çek, Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) “kambiyo senedi” olarak tanımlanan bir ödeme aracıdır. Çek, bir banka müşterisinin bankaya, kendi adına veya başkası adına hesabından başkasına belirli bir miktar para ödemesi için verdiği talimattır.
Çekler iş hayatında sıklıkla kullanılan bir ödeme aracıdır. Çek kullanmanın başlıca nedenleri şunlardır:
Çekler nakit yerine kullanılabilir. Çekler ödeme aracı olarak güvenilirdir. Çekler ödeme aracı olarak taşınması kolaydır.
Çekler İçin Form Gereksinimleri
Çeklerin geçerli olabilmesi için TTK’da belirtilen şekil şartlarına uyması gerekmektedir. Bu şartlar şunlardır:
Çek çek defterine yazılmalıdır. Çekte düzenlenme yeri ve tarihi bulunmalıdır. Çekte keşidecinin adı ve soyadı veya ticaret unvanı bulunmalıdır. Çekte lehtarın adı bulunabilir veya bulunmayabilir. Çekte ödenecek tutar bulunmalıdır. Çekte “çek” kelimesi bulunmalıdır.
Çek Türleri
TTK’da çekler, vadesiz ve vadeli çekler olmak üzere iki ana gruba ayrılmaktadır.
Tarihsiz çeklervade tarihi belirtilmeden düzenlenebilen çeklerdir. Vadesiz çekler düzenlendikleri gün veya sonrasında herhangi bir gün sunulabilir.
Vadeli çeklerÜzerinde vade tarihi belirtilen çeklerdir. Vadeli çekler vade tarihinde veya sonrasında sunulabilir.
Çekler de mevzuata ve poliçelere ilişkin genel hükümlere göre “emre yazılı çekler” ve “kendi adına çekler” olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır.
Emre’ye yazılan çekler“hiçbir koşulda onaylanamaz” ifadesinin lehtar bölümünde bulunmadığı çeklerdir. Emre göre yazılan çekler, lehtar tarafından başkasına onaylanabilir.
Kendi adına çekler“Hiçbir koşulda onaylanamaz” ifadesinin lehtar bölümünde yer aldığı çeklerdir. Kendi adına olan çekler yalnızca keşideciye veya onun temsilcisine ödenebilir.
Çeklerin Sunumu
Çekler ibraz süresi içinde ibraz edilmezse reddedilir. Çekler için ibraz süresi, vadesi olmayan çekler için düzenlenme tarihinden itibaren 10 gün, vadeli çekler için vade tarihinden itibaren 10 gündür.
Çekler, keşidecinin bankasına veya başka bir bankaya ibraz edilebilir. Çek ibrazında çek hamili, çekin bedelini tahsil etmek için çek üzerindeki imzayı ve kimliğini ibraz etmelidir.
Çekler Geri Dönüyor
Kötü çek, keşideci çekin tutarını ödemediğinde düzenlenen çektir. Kötü çek, çek sahibi tarafından protesto edilebilir. Protesto, çekin kötü olduğunu gösteren bir belgedir.
Kötü çek düzenleyen kişi Türk Ceza Kanunu’na göre “kötü çek düzenleme ve kullanma” suçunu işlemiş olur. Kötü çek düzenleme ve kullanma suçu hapis ve adli para cezası ile cezalandırılır.
Çeklerin Hukuki Sonuçları
Çekler yasal olarak değerli belgelerdir. Bu nedenle, çeklerin geçerli olabilmesi için TTK’da belirtilen biçimsel gerekliliklere uymaları gerekir. Çekler geçerli değilse, çek sahibi çekin tutarını tahsil edemez.
Çekin karşılıksız çıkması halinde çek hamili çek tutarını tahsil etmek için aşağıdaki yasal yollardan birini kullanabilir:
Çeki itiraz edebilir. Çek tutarını tahsil etmek için icra takibi başlatabilir. Kötü çeki düzenleyen kişi hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunabilir.
Çeklerin Avantajları
Çeklerin başlıca avantajları şunlardır:
Çekler nakit yerine kullanılabilir. Çekler ödeme aracı olarak güvenilirdir. Çekler ödeme aracı olarak taşınması kolaydır.
Çeklerin Dezavantajları
Çeklerin başlıca dezavantajları şunlardır:
Çekler karşılıksız çıktığında, çek sahibi için yasal sorunlara yol açabilir. Çekler kaybolabilir veya çalınabilir.
Bir yanıt bırakın