Betimleyici İfade Nedir?
Açıklama, bir varlığı, olayı veya durumu görsel olarak anlatmak anlamına gelir. Betimleyici anlatım, okuyucunun veya dinleyicinin söyleneni görselleştirmesine olanak tanır. Bu nedenle betimleyici anlatım görsellik ve anlatım gücü açısından önemli bir anlatım biçimidir. Betimleyici anlatım hem olay hem de görüş yazılarında kullanılır. Olay yazılarında olay örgüsünü oluşturan mekânlar ve karakterler anlatılabilir. Görüş yazılarında yazarın ifade ettiği fikri desteklemek amacıyla açıklamalar kullanılabilir.
Betimleyici İfade Türleri
Betimsel anlatı dört temel türde incelenebilir:
Fiziksel tanım: Bir varlığın dış görünüşünü ve fiziksel özelliklerini anlatan bir açıklama türüdür. Örneğin bir kişinin yüz hatlarını veya bir nesnenin şeklini ve rengini anlatmak fiziksel tanımlamaya örnektir.
Manevi açıklama: Bir varlığın iç dünyasını, duygu ve düşüncelerini anlatan bir tanımlama türüdür. Örneğin bir insanın ruh halini veya bir hayvanın içgüdülerini anlatmak manevi tanımlamaya örnektir.
Açıklayıcı açıklama: Bir varlığın işlevini ve amacını açıklayan bir açıklama türüdür. Örneğin, bir makinenin nasıl çalıştığını veya bir binanın hangi amaçla inşa edildiğini açıklamak, tanımlayıcı açıklamaya bir örnektir.
Sanatsal tasvir: Bir varlığın, olayın veya durumun, yazarın hayal gücünün etkisiyle anlatılan bir tür betimlemedir. Örneğin bir manzarayı, bir kişiyi veya bir olayı şiirsel bir dille anlatmak sanatsal betimlemeye örnektir.
Betimleyici Anlatım Özellikleri
Betimleyici anlatım aşağıdaki özelliklere sahiptir:
Görsellik: Betimleyici anlatımda amaç okuyucunun veya dinleyicinin anlatılmak isteneni görselleştirmesidir. Bu nedenle betimleyici anlatımda görsellik ön plana çıkmaktadır.
Parçalılık: Açıklamalarda anlatılmak istenenin tüm ayrıntılarıyla anlatılması gerekir. Bu nedenle betimleyici anlatımda ayrıntı önemlidir.
Duyarlı anlatım: Betimleyici anlatımda amaç okuyucu veya dinleyici üzerinde duygusal bir etki yaratmaktır. Bu nedenle betimleyici anlatımda duyarlı anlatım önemlidir.
Betimleyici İfade Örnekleri
Fiziksel açıklama örneği:
Yüz hatları ince ve zarifti, gözleri iri ve parlaktı. Saçları koyu kahverengiydi ve omuzlarına kadar uzanıyordu. İnce ve uzun boyluydu, düzgün bir fiziği vardı. Giyinişi sade ama şıktı.
Bu açıklamada kişinin fiziksel özellikleri anlatılmaktadır. Açıklama, okuyucunun zihninde kişinin resmini oluşturacak kadar ayrıntılıdır.
Manevi açıklama örneği:
Yüzünde derin bir üzüntü vardı. Gözlerinden yaşlar akıyordu. Acıyla doluydu. Kendini çok yalnız ve çaresiz hissediyordu.
Bu açıklamada kişinin ruhsal durumu anlatılmaktadır. Betimleme, kişinin iç dünyasını okuyucunun zihninde canlandıracak kadar ayrıntılıdır.
Açıklayıcı açıklama örneği:
Bu makine toz ve kirli havayı temizlemek için kullanılır. İçerisinde güçlü bir fan bulunmaktadır. Fan havayı içeri çeker ve içindeki filtrelerden geçirir. Filtreler havadaki tozu ve kiri hapseder. Makinenin arka tarafındaki çıkıştan temiz hava dışarı verilir.
Bu açıklamada bir makinenin işlevi anlatılmaktadır. Açıklama, okuyucunun makinenin nasıl çalıştığını gözünde canlandırmasına yardımcı olacak kadar ayrıntılıdır.
Sanatsal tasvir örneği:
Güneş ufukta kocaman bir top gibi yanıyordu. Gökyüzü turuncu ve kırmızının tonlarıyla parlıyordu. Dalgaların etkisiyle deniz pırıl pırıl parlıyordu. Kuşlar gökyüzünde özgürce uçuyordu.
Bu anlatımda bir manzara sanatsal bir dille anlatılmaktadır. Açıklama, manzaranın güzelliğini okuyucunun zihninde canlandıracak kadar ayrıntılıdır. **Tanım
Bir yanıt bırakın