Bazilika nedir?
Bazilika, genellikle üç nefli, ortada yüksek, yanlarda alçak iki sıra sütunla ayrılmış dikdörtgen planlı mimari bir yapıdır. Bazilikalar ilk olarak Roma İmparatorluğu döneminde kamu binası olarak inşa edilmiş, daha sonra Hıristiyanlık döneminde kilise olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Bazilikaların tarihi
Bazilika kelimesi Yunanca basilike stoa kelimesinden türemiştir. Bu kelime “kraliyet stoa” anlamına gelir. Bazilikalar ilk olarak MÖ 3. yüzyılda Atina’da inşa edildi. Bu bazilikalar ticari ve sosyal faaliyetler için kullanılan kamu binalarıydı. Roma İmparatorluğu döneminde bazilikalar çoğunlukla adli ve idari binalar olarak kullanılıyordu. Roma forumlarında yer alan bazilikalar, mahkemelerin ve diğer resmi işlemlerin yapıldığı yerlerdi. Roma İmparatorluğu’nda Hıristiyanlığın kabul edilmesiyle bazilikalar kilise olarak kullanılmaya başlandı. Hıristiyan bazilikaları genellikle üç nefli bir plana sahiptir. Orta nef diğer neflere göre daha yüksek ve geniştir. Bu düzenleme vaazların daha iyi duyulmasını sağladı.
Bazilikaların özellikleri
Bazilikaların temel özellikleri şunlardır: Dikdörtgen bir plana sahiptirler. Ortada yüksek, yanlarda alçak iki sıra sütunla ayrılırlar. Genellikle üç neflidirler. Orta nef diğer neflerden daha yüksek ve geniştir. Doğu ucunda bir apsis vardır. Batı ucunda bir narteks vardır.
Bazilika türleri
Bazilikalar inşa edildikleri döneme ve kullanım amaçlarına göre farklı tiplere ayrılırlar.
Roma Bazilikaları: Bunlar Roma İmparatorluğu döneminde inşa edilen bazilikalardır. Bu bazilikalar genellikle yargı ve idari binalar olarak kullanılmıştır.
Hıristiyan bazilikaları: Bazilikalar, Roma İmparatorluğu’nda Hıristiyanlığın kabul edilmesinden sonra inşa edilmiştir. Bu bazilikalar genellikle kilise olarak kullanılmış.
Papalık bazilikaları: Bunlar Papa tarafından özel olarak kutsanmış bazilikalardır. Bu bazilikalar genellikle büyük ve önemli kiliselerdir.
bazilika örnekleri
Dünyada birçok ünlü bazilika vardır. Bu bazilikalardan bazıları şunlardır:
Aziz Petrus Bazilikası: Vatikan’da bulunan ve Katolik Kilisesi’nin en önemli kilisesi olan Aziz Petrus Bazilikası, Roma bazilikalarının en ünlü örneğidir.
Santa Maria Maggiore Bazilikası: Roma’da bulunan ve Hıristiyanlığın en eski bazilikalarından biri olan Santa Maria Maggiore Bazilikası da bir diğer önemli Roma bazilikasıdır.
Kutsal Aile: İspanya’nın Barselona kentinde bulunan ve Antoni Gaudí tarafından tasarlanan Sagrada Familia, dünyanın en ünlü bazilikalarından biridir.
Notre Dame Katedrali: Fransa’nın Paris kentinde bulunan ve 2019 yılında çıkan yangında ağır hasar gören Notre Dame Katedrali, bir zamanlar bazilikaydı.
Aya Sofya: İstanbul’da bulunan ve bir zamanlar bazilika olan Ayasofya, günümüzde cami olarak hizmet vermektedir.
Bazilikaların önemi
Bazilikalar Roma İmparatorluğu’ndan bu yana önemli mimari yapılardır. Bu yapılar hem kamu binası hem de dini yapı olarak kullanılmış ve günümüze kadar gelmiştir. Bazilikalar tarihi ve kültürel öneme sahip yapılardır ve bugün dünyanın birçok yerindeki önemli yapılar arasında yer almaktadır.
Bir yanıt bırakın