Arbitraj Nedir?
Arbitraj, farklı piyasalarda işlem gören aynı menkul kıymet, para birimi veya kıymetli madenin fiyatının farklı olması durumunda eş zamanlı olarak düşük fiyatlı piyasadan alıp yüksek fiyatlı piyasadan satarak risksiz kar elde etmektir. Arbitraj teoride risksiz bir işlemdir ancak pratikte işlem maliyetleri ve piyasa likiditesi gibi faktörlerden dolayı bazı riskler taşır.
Arbitraj Türleri
Arbitraj, farklı piyasalarda işlem gören aynı varlıkların fiyat farklılıklarına dayalı olarak üç ana kategoriye ayrılabilir:
Fiyat arbitrajı: Aynı varlığın farklı piyasalarda farklı fiyatlarla işlem görmesi durumunda yapılır. Örneğin bir hisse senedi New York Menkul Kıymetler Borsası’nda 100 TL, Londra Menkul Kıymetler Borsası’nda 105 TL’den işlem görüyorsa arbitrajcı New York Menkul Kıymetler Borsası’ndan hisse alıp Londra Menkul Kıymetler Borsası’nda satarak kar elde edebilir. .
Fırsat arbitrajı: Aynı varlığın farklı piyasalarda farklı tarihlerde farklı fiyatlarla işlem görmesi durumunda yapılır. Örneğin bir tahvilin vadesi bugünden bir ay sonra doluyorsa, o tahvilin bugünkü fiyatı ile bir ay sonraki fiyatı arasında fark olacaktır. Bu durumda arbitrajcı tahvili bugünkü düşük fiyattan alıp bir ay sonra yüksek fiyattan satarak kar elde edebilir.
Hedge arbitrajı: Farklı piyasalarda işlem gören aynı varlıkların fiyat hareketleri arasında bir ilişki olduğunda yapılır. Örneğin iki farklı hisse senedinin fiyat hareketleri arasında pozitif bir korelasyon varsa arbitrajcı iki hisse senedinden birini uzun, diğerini ise kısa pozisyonda tutarak kar elde edebilir.
Arbitraj Nasıl Yapılır?
Arbitraj, aynı varlığın farklı piyasalarda farklı fiyatlardan işlem gördüğünün belirlenmesi durumunda yapılır. Arbitrajcı, varlığı düşük fiyatlı piyasadan alıp yüksek fiyatlı piyasada satarak kar elde eder.
Arbitrajın gerçekleşebilmesi için aşağıdaki koşulların gerçekleşmesi gerekir:
Aynı varlığın farklı piyasalarda işlem görmesi gerekir. Aynı varlığın farklı piyasalarda işlem gören fiyatları arasında fark olması gerekir. Arbitrajcının, varlığın farklı pazarlarda işlem gördüğü pazarlara erişimi olmalıdır. Arbitrajcının işlemi gerçekleştirmek için gerekli mali kaynaklara sahip olması gerekir.
Arbitraj Riskleri
Arbitraj teorik olarak risksiz bir işlemdir. Ancak uygulamada işlem maliyetleri ve piyasa likiditesi gibi faktörlerden dolayı bazı riskler taşımaktadır.
İşlem maliyetleri: Arbitraj işleminde varlığın farklı piyasalara aktarılması, işlem yapılması gibi maliyetler ortaya çıkabilmektedir. Bu maliyetler arbitrajcının kârını azaltabilir.
Piyasa likiditesi: Arbitrajın yapılabilmesi için varlığın farklı piyasalarda işlem gördüğü piyasaların likit olması gerekmektedir. Aksi takdirde arbitrajcı, varlığı istenilen fiyattan alıp satmakta zorluk yaşayabilir.
Piyasa oynaklığı: Piyasa oynaklığı arbitrajcının karını etkileyebilir. Örneğin, arbitrajcı bir varlığı düşük fiyatlı bir piyasadan alıp yüksek fiyatlı bir piyasada satmaya karar verdiğinde fiyat farkı kapatılabilir. Bu durumda arbitrajcı kar elde edemeyebilir veya zarar da edebilir.
Arbitrajın Ekonomik Etkileri
Arbitraj, piyasaların verimliliğini sağlamaya yardımcı olan bir mekanizmadır. Arbitrajcılar farklı piyasalardaki fiyat farklılıklarını fırsat olarak görür ve bu farklılıkları ortadan kaldırmak için harekete geçerler. Bu, piyasaların daha etkin işlemesine olanak sağlar.
Arbitraj aynı zamanda piyasaların istikrarının sağlanmasına da yardımcı olur. Arbitrajcılar piyasalardaki fiyat dalgalanmalarını fırsat olarak görmekte ve bu dalgalanmaların etkisini azaltmak için harekete geçmektedir. Bu, piyasaların daha istikrarlı işlemesine olanak tanır.
Çözüm
Arbitraj, farklı piyasalarda işlem gören aynı varlıkların fiyat farklılıklarından yararlanılarak risksiz kar elde edilmesini sağlayan bir finansal işlemdir. Arbitraj teoride risksiz bir işlemdir ancak pratikte işlem maliyetleri ve piyasa likiditesi gibi faktörlerden dolayı bazı riskler taşır. Arbitraj, piyasaların verimliliğini ve istikrarını sağlamaya yardımcı olan bir mekanizmadır.
Bir yanıt bırakın