Lirik Şiir Nedir?
Lirik şiir, duyguların coşkulu bir dille ifade edildiği edebi eserlerin genel adıdır. Latince lyricus, Yunanca lyricos ve Fransızca lyrique sözcüklerinden türetilmiştir. Sözlük anlamı; Coşkulu, ilham dolu anlamına gelir. Antik Yunan’da kullanılan lirik kelimesi şimdiki anlamında kullanılmıyordu.
Lirik şiirde toplumsal mutluluk ya da felaketler sonrasında hissedilen sevinç ya da acı gibi ortak duygular; ya da aşk, ayrılık, hasret, ölüm acısı gibi bireysel duygular anlatılmaktadır. Lirik şiir dünya edebiyatında en çok çalışılan ve sevilen şiir türüdür.
Lirik Şiirin Özellikleri
Lirik şiirin temel özellikleri şunlardır:
Düşünceden ziyade duyguya önem verir. Lirik şiirler şairin iç dünyasını, duygu ve düşüncelerini yansıtır.
Küçük bir hacmi var. Lirik şiirler genellikle kısa ve özlüdür.
Bu özneldir. Gazel şiirlerinde şairin kişisel duygu ve düşünceleri ön plandadır.
Duygusal bir dil kullanır. Lirik şiirlerde genellikle zengin bir dil ve imge kullanımı görülür.
Serbest bir yapıya sahiptir. Lirik şiirler nazım şekli, vezin ve kafiye gibi kurallara bağlı kalınmadan da yazılabilir.
Lirik Şiir Türleri
Lirik şiirler ele aldıkları temaya göre farklı türlere ayrılır. Bu türlerden bazıları şunlardır:
Aşk şiirleri: Aşk, lirik şiirde en çok tartışılan konulardan biridir. Aşk şiirlerinde şair, sevdiği kişiyi, aşkını, aşkın güzelliğini ya da acısını anlatır.
Doğa şiirleri: Lirik şiirin bir diğer önemli teması doğadır. Şair, doğa şiirlerinde doğanın güzelliklerini ve bunun insan üzerindeki etkisini anlatır.
Vatan şiirleri: Vatan lirik şiirin önemli temalarından biridir. Vatan şiirlerinde şair, vatanını, vatan sevgisini, vatan hasretini anlatır.
Ölüm şiirleri: Ölüm lirik şiirin önemli bir temasıdır. Şair, ölüm şiirlerinde ölümü ve ölümden sonraki yaşamı anlatmaktadır.
Siyasi şiirler: Şair, siyasi şiirlerinde siyasi olayları ve siyasi düşünceleri anlatır.
Dini şiirler: Dini şiirlerde şair dini duygu ve düşüncelerini anlatır.
Lirik Şiirin Tarihi
Lirik şiir, dünya edebiyatının en eski şiir türlerinden biridir. İlk lirik şiirler Antik Yunan’da yazılmıştır. Şairler bu şiirlerinde doğanın güzelliğini, aşklarını, tanrılara olan aşklarını anlatmışlardır.
Lirik şiir, Antik Yunan’dan sonra Roma, Arap, Fars ve Türk edebiyatlarında da gelişmiştir. Bu edebiyatlarda aşk, tabiat, vatan, ölüm gibi temalar lirik şiirlerde işlenir.
Türk Edebiyatında Lirik Şiir
Türk edebiyatında lirik şiir ilk olarak halk edebiyatında ortaya çıkmıştır. Halk edebiyatındaki başlıca lirik şiir türleri Koşu, Semai, Varğı ve Türkü’dür. Bu şiirlerde aşk, tabiat, ayrılık, sıla hasreti gibi temalar işlenir.
Divan edebiyatında lirik şiirin de önemli bir yeri vardır. Divan edebiyatında gazel, kaside, mesnevi ve rubai başlıca gazel türleridir. Bu şiirlerde aşk, tabiat, vatan, ölüm gibi temalar işlenir.
Lirik şiir, Cumhuriyet döneminde de önemli bir şiir türüdür. Cumhuriyet döneminde gazel şiirinde bireysel duygu ve düşünceler ön plana çıkmıştır. Bu dönemde lirik şiir yazan önemli şairlerden bazıları Ahmet Haşim, Yahya Kemal Beyatlı, Ahmet Muhip Dıranas, Cahit Sıtkı Tarancı, Nazım Hikmet Ran, Orhan Veli Kanık ve Can Yücel’dir.
Lirik Şiirin Önemi
Lirik şiir insan duygularının en güzel şekilde anlatıldığı şiir türüdür. Lirik şiirler insanların duygularını paylaşmalarını ve ortak bir duygusal birliğe sahip olmalarını sağlar. Lirik şiirler de insandır
Bir yanıt bırakın