Pankreas nedir?
Pankreas, karnın orta-arka kısmında yer alan el büyüklüğünde bir bezdir. Kalın bağırsağın yatay kısmının üzerinde, midenin hemen arkasında duodenuma yapışıktır.
Pankreas iki temel işlevi olan bir organdır:
Sindirim enzimlerinin üretilmesi: Pankreasın ürettiği sindirim enzimleri protein, yağ ve karbonhidratların parçalanmasını sağlar. Bu enzimler pankreas aracılığıyla ince bağırsaklara salgılanır.
Hormon üretmek: Pankreas insülin ve glukagon gibi hormonları üretir. İnsülin kan şekerini düşürmeye, glukagon ise kan şekerini yükseltmeye yardımcı olur.
Pankreasın Yapısı
Pankreas, dış kapsülle çevrili içi boş bir organdır. Pankreasın içi iki tip hücreden oluşan dokularla kaplıdır:
Ekzokrin hücreleri: Bu hücreler sindirim enzimleri üretir.
Endokrin hücreleri: Bu hücreler hormon üretir.
Ekzokrin hücreler pankreasın çoğunu oluşturur. Bu hücreler pankreas kanalına açılan küçük tüpler oluşturur. Tübüllerde üretilen sindirim enzimleri pankreas kanalından ince bağırsaklara akar.
Endokrin hücreleri pankreasın ucunda bulunan Langerhans adacıklarında bulunur. Bu hücreler insülin, glukagon, somatostatin ve pankreatik polipeptit gibi hormonlar üretir.
Pankreasın İşlevleri
Pankreasın iki temel işlevi vardır:
Sindirim: Pankreas sindirim enzimleri üreterek besinlerin parçalanmasına yardımcı olur. Bu enzimler proteinlerin, yağların ve karbonhidratların parçalanmasına yardımcı olur.
Kan şekeri kontrolü: Pankreas insülin ve glukagon gibi hormonları üreterek kan şekeri seviyesini kontrol eder. İnsülin kan şekerini düşürmeye, glukagon ise kan şekerini yükseltmeye yardımcı olur.
Sindirim Enzimleri
Pankreas tarafından üretilen sindirim enzimleri şunları içerir:
Pepsinin: Proteinlerin parçalanmasında rol oynar.
Tripeptidaz: Pepsinojenin parçalanmasıyla oluşan bir enzimdir. Proteinlerin parçalanmasında rol oynar.
Amilaz: Karbonhidratların parçalanmasında rol oynar.
Lipaz: Yağların parçalanmasında rol oynar.
Hormonlar
Pankreas tarafından üretilen hormonlar şunlardır:
İnsülin: Kan şekerinin düşürülmesinde rol oynayan bir hormondur. İnsülin, glikozun hücrelere girmesine izin verir ve fazla şekerin depolanmasını teşvik eder.
Glukagon: Kan şekerinin yükselmesinde rol oynayan bir hormondur. Glukagon karaciğerden ve kaslardan glikoz salınımını uyarır.
Somatostatin: İnsülin ve glukagon salınımını azaltan bir hormondur.
Pankreatik polipeptit: Pankreasın salgılanmasını uyaran bir hormondur.
Pankreas Hastalıkları
Pankreasta çeşitli nedenlerle hastalıklar gelişebilir. En sık görülen pankreas hastalıkları şunlardır:
Pankreatit: Pankreas iltihabıdır. Pankreatit akut veya kronik olabilir.
Pankreas kanseri: Pankreas kanseridir. Pankreas kanseri ölümcül olabilen bir hastalıktır.
Pankreas tümörü: Pankreasta iyi veya kötü huylu tümörler oluşabilir.
Pankreas fibrozisi: Pankreas dokularının sertleşmesidir.
Pankreas diyabeti: Pankreasın insülin üretememesi nedeniyle gelişen bir diyabet türüdür.
Pankreas Hastalıklarının Belirtileri
Pankreas hastalıklarının belirtileri hastalığın türüne ve şiddetine göre değişiklik gösterebilir. Pankreas hastalıklarının yaygın belirtileri şunlardır:
Ağrı: Pankreastaki ağrı, pankreas hastalıklarının en sık görülen belirtisidir. Ağrı karnın üst orta kısmında veya sırtta hissedilebilir.
Zayıflık: Pankreas hastalıklarında halsizlik ve yorgunluk hissedilebilir.
Anoreksiya: Pankreas hastalıklarında iştahsızlık hissedilebilir.
Bir yanıt bırakın