Gazal nedir?
Gazel, Arap edebiyatından Türkçeye geçen Divan edebiyatında en yaygın nazım şeklidir. Sözlükte “kadınlarla aşktan bahsetmek” anlamına gelen gazel, Divan şiirinde genellikle aşk, sevgili, ayrılık, hasret gibi temaların işlendiği bir şiir türüdür. Gazellerin uzunluğu genellikle 5-15 beyit arasındadır. Beyit sayısı 15’i geçtiğinde buna “mukatta” denir. Gazeller genellikle aruz ölçüsünün “fâilâtün fâilâtün fâilün” kalıbıyla yazılır. Ancak başka ölçülerle yazılmış gazeller de vardır. Gazeller genel olarak iki kısımdan oluşur:
nesil: Şair, gazelin ilk bölümünde genel olarak bahar, güzellik, aşk, sevgili gibi konuları ele alır. Bu bölümde şairin aşka dair duyguları ve sevgilisine duyduğu özlem dile getirilmektedir.
Başvuru: Gazelin ikinci bölümünde şair genellikle sevdiğinden şikâyet eder, ona kavuşma ümidini dile getirir veya ayrılığın acısını anlatır. Gazeller genellikle kafiye ve kafiye ile yazılır. Redif, gazelin her beyitinde aynı şekilde tekrarlanan kelime veya kelime gruplarıdır. Kafiye, gazelin her beyitindeki son iki hecenin ses benzerliğidir.
Ceylanın Özellikleri
Ceylanlar aşağıdaki özelliklere sahiptir:
Aşk, sevgili, ayrılık, hasret gibi temaları işleyen bir şiir türüdür.
Genellikle 5-15 beyit uzunluğundadırlar.
Aruz vezninin “fâilâtün fâilâtün fâilün” kalıbıyla yazılmıştır.
İki bölümden oluşur: Nesib ve rucu.
Redif ve kafiye ile yazılmıştır.
Gazel Örnekleri
Gazel, Divan edebiyatında en çok kullanılan nazım şekillerinden biridir. Bu nedenle Türk edebiyatında pek çok ünlü şair tarafından gazel yazılmıştır. İşte gazel yazan ünlü şairlerden bazı örnekler: **Gel, gel, ne olursan ol yine gel! **İster kâfir, ister Zerdüşt, ister pagan olun, yine gelin! **Şarapçı, kumarbaz, zinacı ol, yine gel! **Locamız umutsuzluk dergâhı değildir. Yüz kere tövbeni bozmuş olsan bile yine gel!
**Ben senin aşkından yanıyorum, ne yapayım sevgilim! **Yandım, kül oldum, ne yapayım sevgilim! **Kalp sana bağlanınca, Başkasına bağlanmaz ey sevgili!
**Nedim’im sevgilinden ayrılmak ne kadar zor! **Uykusuz geceler geçirmek ne kadar zor! **Sevgilinin yüzünü görmek, sesini duymak, Ne sevinç, ne kadar zor!
Gazelin Türk Edebiyatına Etkisi
Divan edebiyatında en yaygın nazım şekli olan gazel, Türk edebiyatını da önemli ölçüde etkilemiştir. Türk edebiyatında aşk, sevgili, ayrılık, hasret gibi konuların işlenmesinde gazeller önemli bir rol oynamıştır. Ayrıca gazeller Türk şiirinde kullanılan dil ve üslubun gelişmesine de katkı sağlamıştır. Gazeller bugün de Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Özellikle tasavvuf edebiyatında gazel önemli bir nazım şekli olarak kullanılmaktadır.
Bir yanıt bırakın