Zahir nedir?
Sözlük Anlamı
Zahir Kelime Arapça kökenli bir kelimedir. Sözlükte “açık, açık, besbelli, belli, görünür, ortaya çıkmış” anlamlarına gelir.
Fıkıh Usulünün Bir Dönemi Olarak
Fıkıh usulünde zahir, “sadece duymakla kastettiği mana açıkça anlaşılan, fakat yoruma, sahiplenmeye ve -vahiy süresi içinde- nesih imkânına kapalı olmayan söz” anlamına gelir.
tasavvufta
Tasavvufta zahir, “dış görünüş, dış görünüş, görünen” anlamına gelir. Sufilere göre zahir, varlık âleminin görünen yüzüdür. Bu dünya, duyularla algılanabilen ve maddeden oluşan dünyadır.
Zahir ve Batin
Zahir ve batın birbirine zıt iki kavramdır. Zahir dış görünüşü, batın ise iç yüzü ifade eder. Bu kavramlar İslam felsefesinde ve tasavvufta önemli bir yere sahiptir.
Zahir ve Batın Arasındaki İlişki
Zahir ve batın birbirini tamamlayan iki kavramdır. Görünen, içtekini ortaya çıkarır, batın ise dışını açıklar. Örneğin kişinin dış görünüşü onun iç dünyasını yansıtır. İnsanın gülümsemesi mutlu olduğunu, kızgın bakışı ise kızgın olduğunu gösterir.
Zahir ve Batın Arasındaki Farklar
Zahir ve batin arasındaki bazı temel farklar şunlardır:
Zâhir, duyularla algılanabilen, batın ise duyularla algılanamayandır. Mesela bir ağacın dış görünüşü duyularla algılanabilir ama ağacın manevi boyutu duyularla algılanamaz.
Görünen değişebilir, iç değişmez. Örneğin, bir kişinin yaşlandıkça dış görünüşü değişebilir, ancak iç dünyası esasen değişmeden kalır.
Görünen sınırlıdır, iç sınırsızdır. Örneğin insanın dış görünüşünün belli bir sınırı vardır ama iç dünyası sonsuzdur.
Zahir ve Batın’a İlişkin Bazı Örnekler
Bir kitabın kapağı, kitabın görünüşünü temsil eder. Kitabın içeriği kitabın özünü temsil etmektedir.
Bir kişinin görünüşü onun dış görünüşünü temsil eder. İnsanın iç dünyası onun iç dünyasını temsil eder.
Doğada zahir ve batın bir arada bulunur. Örneğin bir çiçeğin dış görünüşü onun dış görünüşünü temsil eder. Çiçeğin güzel kokusu onun özünü temsil eder.
Zahir ve Batın’a İlişkin Bazı Kavramlar
Dış görünüş: Zahirizm, metinlerin zahiri manasına göre hüküm vermeyi savunan bir fıkıh ekolüdür.
Dahili: Bâtinilik, varlık dünyasının bâtınî yönüne önem veren bir tasavvuf ekolüdür.
Zahiri İlim: Egzoterik bilim, duyularla algılanabilen şeylerle ilgilenen bilimdir. Örneğin fizik bilimleri dış bilimler arasındadır.
Bâtınî ilim: Bâtın bilimleri duyularla algılanamayan şeylerle ilgilenen bilimlerdir. Mesela tasavvuf batıni ilimlerden biridir.
Zahir ve Batın Hakkında Bazı Alıntılar
“Dış görünüş iç güzelliğin aynasıdır.” – Hz. Muhammed “Dış görünüş, insanın iç dünyasının yansımasıdır.” – Aristoteles “Görünüş bir kişinin kim olduğunu göstermez. Onun gerçek kimliği iç dünyasında gizlidir.” – Sokrates
Çözüm
Zâhir ve batın, İslam felsefesinde ve tasavvufta önemli yere sahip iki kavramdır. Bu kavramlar varoluşa ve insana dair anlayışımızı derinleştirmemize yardımcı olur.
Bir yanıt bırakın