Velayet nedir?
Türk Medeni Kanunu’nun 406. maddesinde vesayet şöyle deniyor: “Bu konularda şahsiyeti ve malvarlığı kısıtlı olan kişiyi temsil etmek ve korumak üzere mahkemece atanan kişiye vesayet görevi verilir.” Olarak tanımlanır.
Vesayet, belirli sebeplerden dolayı kendi hak ve menfaatlerini koruyamayan kişilerin hak ve menfaatlerini korumak amacıyla kurulmuş hukuki bir kurumdur. Velayet hem kişisel hem de mülkiyet haklarını kapsar.
Velayet Türleri
Velayet, kişisel ve mal velayeti olmak üzere iki ana başlıkta incelenebilir.
Kişisel velayet: Kişisel vesayet, sınırlı kişinin kişilik haklarını korumak amacıyla kurulan bir vesayet türüdür. Kişisel velayet kapsamında kısıtlı kişinin eğitim, sağlık, bakım ve temsil gibi konulardaki hakları korunur.
Varlık vesayeti: Varlık vesayeti, sınırlı kişinin mal varlığını korumak amacıyla kurulan bir vesayet türüdür. Varlık vasiliği kapsamında sınırlı kişinin mal varlığının yönetimi, korunması ve geliştirilmesi gibi hususlar karara bağlanır.
Velayet nedenleri
Velayet aşağıdaki nedenlerle kurulabilir:
Akıl hastalığı: Akıl hastalığı vesayetin en yaygın nedenlerinden biridir. Ruhsal hastalığı olan kişiler, haklarını ve çıkarlarını koruyacak şekilde akıl yürütme ve karar verme yeteneğine sahip değildir. Bu nedenle bu kişilerin kişilik ve mülkiyet haklarını korumak amacıyla vesayet kurulabilir.
Zihinsel zayıflık: Zihinsel zayıflık, akıl hastalığının hafif bir şeklidir. Zihinsel engelli kişiler, haklarını ve çıkarlarını akıl hastalığı olan kişilere göre daha az sınırlı bir şekilde koruyabilirler. Ancak bu kişilerin kişilik ve mülkiyet haklarını korumak amacıyla vesayet kurulabilir.
Zihinsel bozukluk: Akıl hastalığı, akıl hastalığı veya zihinsel zayıflıkla aynı şey değildir. Zihinsel bozukluğu olan kişiler muhakeme etme ve karar verme yeteneğine sahip olabilir. Ancak bazı durumlarda ruhsal rahatsızlıkları nedeniyle kendi hak ve menfaatlerini koruyamayabilirler. Bu nedenle bu kişilerin kişilik ve mülkiyet haklarının korunması amacıyla vesayet kurulabilir.
Fiziksel engellilik: Fiziksel engellilik, kişinin hak ve menfaatlerini korumasını engelleyebilecek bir durumdur. Örneğin görme veya işitme engelli kişiler, hak ve menfaatlerini korumak için başkalarının yardımına ihtiyaç duyabilirler. Bu nedenle bu kişilerin kişilik ve mülkiyet haklarının korunması amacıyla vesayet kurulabilir.
Senil: Yaşlılık, kişinin kendi hak ve menfaatlerini korumasını engelleyebilecek bir durumdur. Örneğin yaşlı kişilerde unutkanlık, dikkat dağınıklığı ya da karar vermede zorluk gibi sorunlar yaşanabilmektedir. Bu nedenle bu kişilerin kişilik ve mülkiyet haklarını korumak amacıyla vesayet kurulabilir.
Savurganlık: İsraf, kişinin malını bilinçsizce ve israfla harcamasıdır. İsraf eden insanlar, kendi varlıklarını korumaya yeterli özeni göstermezler. Bu nedenle bu kişilerin mülkiyet haklarını korumak amacıyla vesayet kurulabilir.
Bağımlılık: Bağımlılık, kişilerin alkol, uyuşturucu veya kumar gibi maddelere bağımlı hale gelmesi durumudur. Bağımlı kişiler bu maddelere olan bağımlılıkları nedeniyle hak ve menfaatlerini koruyamayabilirler. Bu nedenle bu kişilerin kişilik ve mülkiyet haklarını korumak amacıyla vesayet kurulabilir.
Vesayet Süreci
Vesayet kararı sulh hukuk mahkemesi tarafından verilir. Velayet kararı verilebilmesi için, kısıtlı kişinin vesayet altına alınmasını gerektiren bir nedenin bulunması gerekir. Bu sebep sınırlı kişinin kendisini ve mal varlığını koruyamadığını göstermektedir.
Vesayet kararının verilebilmesi için kısıtlı kişinin vesayet altına alınmasını isteyen kişinin bir dilekçe ile mahkemeye başvurması gerekmektedir. Bu dilekçede kısıtlı kişinin vesayet altına alınmasını gerektiren sebeplerin ve bu sebeplerin delillerinin belirtilmesi gerekmektedir.
Mahkeme, kısıtlı kişinin vesayet altına alınmasını gerektiren sebeplerin bulunduğunu tespit ederse, vesayete karar verir. Vesayet kararı ile kısıtlı kişiye vasi atanır. Koruyucu, sınırlı kişi
Bir yanıt bırakın