Vacip nedir?
zorunluİslam hukukunda yapılması kesin olarak emredilen ve yapılmadığı takdirde günah sayılan fiilleri ifade eden bir tabirdir. Arapça kökenli “vajib” kelimesi “yapılması gereken” anlamına gelir.
Vacip, farzın benzeridir. Farz ve vacipleri yapmak lazımdır. Ancak farz, vacipten daha ağır bir sorumluluktur. Farz, yapılması kesin olarak emrolunan bir eylemdir, ancak yapılmadığı takdirde büyük günah olur. Vacip, yapılması kesin olarak emredilen bir davranış olup, yapılmadığı takdirde küçük günah sayılır.
Borç Hükümleri
Farzların hükümleri farzların hükümlerine benzer. Vacip ve farz namazların birlikte kılınması gerekir. Eğer yapılmazsa kefaret gerekir. Ancak farzın kefareti, vacibin kefaretinden daha ağırdır.
Farzların delilleri farzların delilleri gibidir. Farz fiillerin delilleri Kur’an, sünnet, icma ve kıyas olabilir.
Borç Türleri
İhtiyaçlar gerçekleştirilme şekline göre iki gruba ayrılabilir:
Mukayed vacip: Bunlar kesin olarak yapılması emredilen ancak nasıl yapılacağı belli olmayan eylemlerdir. Mesela hac, kurban gibi ibadetlerin yerine getirilmesi zorunludur ama nasıl yapılacağı belli değildir.
Özel zorunlu: Bunlar kesin olarak yapılması emredilen eylemlerdir ve bunların yapılma şekli de bellidir. Mesela vitir namazı, bayram namazı gibi ibadetlerin kılınması farzdır ve nasıl kılınacağı da bellidir.
Borç Örnekleri
Yükümlülük örnekleri şunlardır:
İbadetle ilgili ihtiyaçlar: Vitir namazı kılmak, bayram namazı kılmak, kurban kesmek, zekat vermek, oruç tutmak, hacca gitmek, namaz kılmak, zikir yapmak, tefekkür etmek, Kur’an okumak, sünneti yaşamak gibi ameller farzdır.
İşlemlere ilişkin yükümlülükler: Evlenmek, boşanmak, miras hukuku hükümlerine uymak, emanetlere uymak, emanet vermek, komşu haklarına saygı göstermek, alışverişte adil olmak gibi davranışlar zorunludur.
Ahlaki yükümlülükler: İffetli olmak, dürüst olmak, cömert olmak, yardımsever olmak, merhametli olmak, adaletli olmak, sabırlı olmak, şükretmek gibi davranışlar farzdır.
Yükümlülüklerin Önemi
İslam’ın emirlerini yerine getirmek ve Allah’ın rızasını kazanmak için farzların yerine getirilmesi önemlidir. Sorumluluklarını yerine getiren müminler, Allah’ın sevgisini ve merhametini kazanırlar.
Yükümlülükleri yerine getirmemek
Farzları yapmamak günahtır. Farzları bilerek ve isteyerek terk eden mümin, küçük bir günah işlemiş olur. Farzları unutmak veya mecburiyetten dolayı terk etmek günah değildir.
Borçların kefareti
Farzların yerine getirilmemesi halinde kefaret gerekir. Farzların kefareti, farzların kefaretinden daha hafiftir. Farzların kefareti genellikle bir fıtra miktarında zekat vermek şeklindedir.
Sonuç olarak farz, yapılması kesin olarak emredilen ve yapılmadığı takdirde küçük günah sayılan fiilleri ifade eden bir terimdir. İslam’ın emirlerini yerine getirmek ve Allah’ın rızasını kazanmak için farzların yerine getirilmesi önemlidir.
Bir yanıt bırakın