Yönetmelik Nedir?
Tüzük, kanunla belirlenen işlerin nasıl yapılacağını gösteren, bakanlar kurulu tarafından çıkarılan ve tıpkı kanunlar gibi Resmi Gazete’de yayımlandıktan 45 gün sonra, imzalandıktan sonra yürürlüğe giren düzenleyici bir kanundur. Aksi bir hüküm olmadığı sürece cumhurbaşkanı. Tüzük, kanunun verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan, kanunun genel hükümlerini uygulayan ve bu hükümlerin uygulanmasını ayrıntılı olarak düzenleyen hukuki metindir. Kanun, kanunlara aykırı olmamak kaydıyla kanunların uygulanması için gerekli detayları belirler ve kanunların uygulamada karşılaşabileceği sorunları ortadan kaldıracak düzenlemeler yapar.
Yönetmeliklerin Özellikleri
Tüzüklerin temel özellikleri şunlardır: Tüzükler yasaya dayanarak çıkarılır. Tüzükler yasanın genel hükümlerini uygular. Tüzükler yasaya aykırı olamaz. Tüzükler bakanlar kurulu tarafından çıkarılır. Tüzükler başkanın imzasıyla yürürlüğe girer. Tüzükler Resmi Gazete’de yayımlanır.
Tüzük Türleri
Yönetmelikler, çıkarılma amaçlarına göre üçe ayrılır:
İdari mevzuat: İdari düzenlemeler, idari makamların kuruluşu ve işleyişi, idari prosedürler ve idari düzen gibi konularda çıkarılan düzenlemelerdir. Örneğin, Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Yönetmeliği, Bakanlıklar Teşkilatı Yönetmeliği ve İl İdaresi Kanunu Yönetmeliği gibi düzenlemeler idari düzenlemelere örnek olarak verilebilir.
Mesleki tüzük: Mesleki tüzükler, belirli bir meslek grubu için kuralları düzenleyen tüzüklerdir. Örneğin, Avukatlar Kanunu Yönetmeliği, Noterlik Kanunu Yönetmeliği ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Kanunu Yönetmeliği gibi yönetmelikler mesleki düzenlemelere örnek olarak verilebilir.
Özel kanun: Özel tüzükler, belirli bir konu hakkında çıkarılan ve kanunla düzenlenmeyen bir konuyu düzenleyen tüzüklerdir. Örneğin Maden Kanunu Yönetmeliği, Petrol Kanunu Yönetmeliği ve Elektrik Piyasası Kanunu Yönetmeliği gibi yönetmelikler özel tüzüklere örnek olarak verilebilir.
Düzenlemelerin Hukuki Niteliği
Yönetmelikler, kanunların uygulanmasını ayrıntılı olarak düzenleyen ve uygulamada karşılaşılabilecek sorunları ortadan kaldıracak düzenlemeler yapan, ancak kanuna aykırı olmayan hukuki metinlerdir. Bu nedenle, tüzükler kanunların alt metinleri olarak düşünülebilir. Ancak, tüzükler kanunlar kadar güçlü bir hukuki güce sahip değildir. Bu nedenle, tüzükler hukuka aykırı olamaz. Aksi takdirde, tüzükler geçersiz ve hükümsüz sayılır.
Yönetmeliklerin Yargısal İncelemesi
Yönetmelikler Danıştay tarafından yargısal incelemeye tabidir. Bu nedenle yönetmelikler, hukuka aykırı oldukları gerekçesiyle Danıştay tarafından iptal edilebilir.
Düzenlemelerin Etkisi
Yönetmelikler, kanunların uygulanmasını ayrıntılı olarak düzenlediği için uygulama üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Yönetmeliklerin kanunların uygulanmasını kolaylaştırdığı ve kanunların uygulamada karşılaşabileceği sorunları ortadan kaldırdığı kabul edilir.
Tüzük Örnekleri
Türkiye Cumhuriyeti’nde yürürlükte olan bazı mevzuatlar şunlardır: Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Tüzük Bakanlıklar Teşkilatı Hakkında Tüzük İl İdaresi Kanunu Hakkında Tüzük Avukatlık Kanunu Hakkında Tüzük Noterlik Kanunu Hakkında Tüzük Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Kanunu Hakkında Tüzük Maden Kanunu Hakkında Tüzük Petrol Kanunu Hakkında Tüzük Elektrik Piyasası Kanunu Hakkında Tüzük
Düzenlemelerin Önemi
Düzenlemeler hukuk düzeninde önemli bir yere sahiptir. Düzenlemeler aşağıdaki nedenlerden dolayı önemlidir:
Yönetmelikler kanunların uygulanmasını ayrıntılı olarak düzenlemektedir. Dolayısıyla kanunlar, kanunların uygulamada karşılaşabileceği sorunların giderilmesine yardımcı olmaktadır.
Düzenlemeler kanunların uygulanmasını kolaylaştırır. Kanunlar, kanunların uygulanmasını ayrıntılı olarak düzenlediği için uygulamada kanunlara başvurma ihtiyacını azaltmaktadır.
Bir yanıt bırakın