Kesinti Nedir?
Tümdengelim, felsefe ve mantıktaki genel verilere dayanarak belirli sonuçlara varma yöntemidir. Tümdengelim yönteminin tersi tümevarım yöntemidir.
Tümdengelim genelden özele doğru giden bir akıl yürütme yöntemidir. Bu yöntemde öncelikle genel bir önerme kabul edilir. Daha sonra bu genel önermeden özel bir sonuç çıkarılır.
Tümdengelim, genel önermelerin doğru olduğu varsayımına dayanır. Genel önerme doğruysa, ondan çıkarılan özel sonuç da doğrudur.
Tümdengelim günlük hayatta sıklıkla kullandığımız bir akıl yürütme yöntemidir. Örneğin, “tüm insanlar ölümlüdür” genel önermesinden “Ben bir insanım, dolayısıyla ben de ölümlüyüm” sonucunu çıkarabiliriz.
Kesinti Özellikleri
Kesintinin ana özellikleri şunlardır:
Genelden özele doğru giden bir akıl yürütme yöntemidir. Temel olarak genel önermelerin doğru olduğu varsayımına dayanmaktadır. Genel önerme doğruysa, ondan çıkarılan özel sonuç da doğrudur. Çıkarımın doğruluğu genel önermelerin doğruluğuna bağlıdır.
Kesinti Kullanımları
Tümdengelim günlük hayatta sıklıkla kullandığımız bir akıl yürütme yöntemidir. Örneğin tümdengelim yöntemini aşağıdaki durumlarda kullanabiliriz:
Bir olayın nedenini belirlemek Bir hipotezi test etmek Bir sonuçtan bir önerme çıkarmak
Kesinti ayrıca aşağıdaki alanlarda da yaygın olarak kullanılmaktadır:
Matematik Mantık Felsefe Hukuk Bilim
Kesinti Örnekleri
Günlük hayatta kullanılan bazı kesinti örnekleri şunlardır:
“Bütün insanlar ölümlüdür. Ben bir insanım. Bu nedenle ben de ölümlüyüm.” “Bütün ışık kaynakları ısı üretir. Güneş bir ışık kaynağıdır. Dolayısıyla Güneş de ısı üretiyor.” “Sınava tüm öğrencilerin girmesi gerekiyor. Ahmet öğrencidir. Bu nedenle Ahmet’in de sınava girmesi gerekiyor.”
Aşağıdaki alanlarda da kullanılan bazı kesinti örnekleri şunlardır:
Matematikte, “tüm tamsayılar asal veya bileşiktir” genel önermesinden, “12 sayısı asal veya bileşiktir” özel sonucu çıkarılabilir. Mantıksal olarak “Bütün insanlar akıllıdır” genel önermesinden yola çıkarak “Kemal insandır” önermesiyle birlikte “Kemal akıllıdır” özel sonucu da çıkarılabilir. Felsefede “her şeyin bir nedeni vardır” genel önermesinden hareketle “bu olayın da bir nedeni vardır” özel sonucu çıkarılabilir. Hukukta “herkes kanun önünde eşittir” genel önermesinden yola çıkarak “Ahmet de kanun önünde eşittir” sonucunu çıkarmak mümkündür. Bilimde “tüm metaller elektriği iletir” genel önermesinden yola çıkarak “bu metal de elektriği iletir” sonucu çıkarılabilir.
Kesintinin Avantajları ve Dezavantajları
Kesintinin ana avantajları şunlardır:
Doğru kullanıldığında doğru sonuçlara ulaşmamızı sağlar. Hızlı ve kolay sonuç almamızı sağlar.
Kesintinin ana dezavantajları şunlardır:
Genel öncüllerin doğruluğu, özel sonucun doğruluğunu garanti etmez. Yeni bilgiler öğrenmemizi sağlamaz.
Çözüm
Tümdengelim günlük hayatta sıklıkla kullandığımız bir akıl yürütme yöntemidir. Temel olarak genel önermelerin doğru olduğu varsayımına dayanmaktadır. Genel önerme doğruysa, ondan çıkarılan özel sonuç da doğrudur. Çıkarımın doğruluğu genel önermelerin doğruluğuna bağlıdır.
Bir yanıt bırakın