Transformatör Nedir?
Transformatör, iki veya daha fazla elektrik devresini elektromanyetik indüksiyonla birbirine bağlayan elektrikli bir cihazdır. Elektromanyetik alan aracılığıyla enerjiyi bir elektrik devresinden diğer elektrik devresine aktarır. Transformatörler, elektrik enerjisinin belirli bir güçte gerilim ve akım değerlerinde istenilen değişimi yapan makinelerdir. Transformatör, elektrik enerjisini bir elektrik devresinden başka bir devreye veya birden fazla devreye aktaran bir bileşendir.
Transformatörlerin Yapısı
Transformatör iki bölümden oluşur:
Çekirdek: Transformatörün manyetik devresini oluşturan kısımdır. Genellikle sacdan yapılır ve saclar birbirinden izole edilir.
Sarar: Transformatörün elektrik devrelerini oluşturan kısımdır. İki sargı vardır: birincil ve ikincil. Birincil sargı giriş devresine, ikincil sargı ise çıkış devresine bağlanır.
Transformatörlerin Çalışması
Transformatör elektromanyetik indüksiyonla çalışır. Elektromanyetik indüksiyon, bir elektrik devresinde meydana gelen manyetik alanın, başka bir elektrik devresinde akımı indüklediği olgudur. Transformatörde, primer sargıdan geçen alternatif akım, çekirdek üzerinde bir manyetik alan oluşturur. Bu manyetik alan sekonder sargıda bir akım indükler. İkincil sargıdaki akım, birincil sargıdaki akımla aynı frekansa sahiptir. Ancak sekonder sargıdaki akım ve gerilim değerleri, primer sargıdaki akım ve gerilim değerlerinden farklı olabilir.
Transformatör Çeşitleri
Transformatörler çalışma şekillerine, kullanım amacına ve yapılarına göre sınıflandırılabilir.
Çalışma Moduna Göre Transformatörler
Transformatörleri çalışma şekillerine göre şu şekilde sınıflandırabiliriz:
Düşürücü transformatör: Primer devredeki gerilimi sekonder devredeki gerilimden daha düşük olan bir transformatördür.
Yükseltici transformatör: Primer devresindeki voltajı, sekonder devresindeki voltajdan daha yüksek olan bir transformatördür.
Doğrultucu transformatör: Alternatif akımı doğru akıma dönüştüren bir transformatördür.
AC/AC transformatörü: Alternatif akımı başka bir frekansın alternatif akımına dönüştüren bir transformatördür.
Kullanım Amacına Göre Transformatörler
Transformatörleri kullanım amaçlarına göre şu şekilde sınıflandırabiliriz:
Enerji transformatörleri: Elektrik enerjisinin iletimi ve dağıtımında kullanılan transformatörlerdir.
Güç transformatörleri: Elektronik devrelerde kullanılan transformatörlerdir.
Fonksiyonel transformatörler: Bunlar özel amaçlar için kullanılan transformatörlerdir.
Yapılarına Göre Transformatörler
Transformatörleri yapılarına göre şu şekilde sınıflandırabiliriz:
Yağlı transformatör: Sargılarını izole etmek için yağın kullanıldığı bir transformatördür.
Kuru transformatör: Sargılarını izole etmek için yağ kullanmayan bir transformatördür.
Fonksiyonel transformatör: Özel amaçlar için kullanılan bir transformatördür.
Transformatörlerin Kullanım Alanları
Transformatörler günlük yaşamımızda birçok alanda kullanılmaktadır. Transformatörler elektrik enerjisinin iletimi ve dağıtımında, elektronik devrelerde, endüstriyel tesislerde, aydınlatmada, ulaşımda ve daha birçok alanda kullanılmaktadır.
Elektrik Enerjisinin İletiminde ve Dağıtımında Transformatörlerin Kullanımı
Elektrik enerjisi, santrallerden tüketim noktalarına yüksek voltajla iletilir. Bunun nedeni yüksek voltajda enerji kayıplarının daha az olmasıdır. Transformatörler elektrik enerjisinin yüksek gerilimde santrallerden tüketim noktalarına iletilmesini sağlar. Tüketim noktalarına yakın yerlerde elektrik enerjisinin voltajı düşürülür. Böylece evlerde ve işyerlerinde kullanılan elektrikli cihazlar düşük voltajla çalışabilmektedir. Transformatörler bu işlemi gerçekleştirir.
Elektronik Devrelerde Transformatör Kullanımı
Elektronik devrelerde transformatörler çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır. Örneğin güç kaynağı devrelerinde alternatif akımı doğru akıma dönüştürmek için transformatörler kullanılır. Ayrıca elektronik devrelerde kullanılan bazı cihazlar da belirli bir voltajda çalışabilmektedir. Bu cihazları çalıştırmak için transformatörler kullanılarak voltaj dönüşümü yapılır. **Endüstriyel Tesislerdeki Trafo
Bir yanıt bırakın