Termometre Nedir?
Termometre, sıcaklığı ölçmek için kullanılan bir araçtır. Termometre kelimesi, “sıcaklık” anlamına gelen Antik Yunanca termos ve “ölçmek” anlamına gelen métron kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur.
Termometreler maddelerin sıcaklığını ölçmek için kullanılır. Sıcaklık, bir maddenin atomlarının ve moleküllerinin kinetik enerjisidir. Maddenin sıcaklığı arttıkça, atomların ve moleküllerin kinetik enerjisi de artar. Bu, maddelerin hacminde, yoğunluğunda, elektriksel ve manyetik özelliklerinde değişikliklere neden olur.
Termometreler bu değişiklikleri maddelerin sıcaklığını ölçmek için kullanır. Örneğin, cıvalı termometrelerde cıva sıcaklık arttıkça genleşir ve yükselir, sıcaklık azaldıkça daralır ve düşer.
Termometreler farklı malzemelerden ve farklı şekillerde yapılabilir, ancak tüm termometrelerin temel çalışma prensibi aynıdır.
Termometre Çeşitleri
Termometreler, kullanılan malzemeye, çalışma prensibine ve ölçtükleri sıcaklık aralığına göre farklı tiplere ayrılabilir.
Malzemeye Göre Termometreler
Cıvalı termometreler: En yaygın kullanılan termometre türüdür. Cıva, sıcaklığa karşı çok hassas bir sıvıdır. Bu nedenle, cıvalı termometreler hassas ölçümler için idealdir.
Alkol termometreleri: Cıvalı termometrelerden daha ucuz ve daha güvenlidir, ancak cıvalı termometrelere göre daha az doğrudur.
Gaz termometreleri: Gazların sıcaklığa karşı hacim değiştirme özelliğinden yararlanılarak yapılan termometrelerdir. Çoğunlukla laboratuvarlarda kullanılırlar.
Pirinç termometreler: Pirinç ısıya karşı genleşme özelliğine sahip bir metaldir. Termometreler bu özellikten yararlanılarak yapılır.
Dijital termometreler: Bunlar elektronik devreler kullanılarak yapılan termometrelerdir. Çoğunlukla evlerde ve hastanelerde kullanılırlar.
Termometreler Çalışma Prensibine Göre
Genleşme termometreleri: Bunlar, malzemenin sıcaklığa tepki olarak hacim değiştirme yeteneğinden yararlanılarak yapılan termometrelerdir. Cıva ve alkol termometreleri bu gruba girer.
Dirençli termometreler: Malzemenin sıcaklığa karşı direnç özelliğinden yararlanılarak yapılan termometrelerdir. Platin ve nikel gibi metallerin sıcaklığa bağlı olarak dirençlerinin değişmesi özelliğinden yararlanılır.
Elektrikli termometreler: Maddenin elektriksel özelliklerinin sıcaklığa bağlı olarak değişmesinden yararlanılarak yapılan termometrelerdir. Örneğin, termokupllar iki farklı metalin uçlarının birleştirilmesiyle oluşan sıcaklık farkını ölçmek için kullanılan bir termometre türüdür.
Ölçtükleri Sıcaklık Aralığına Göre Termometreler
Genel amaçlı termometreler: -10 ile 100 derece arasındaki sıcaklıkları ölçmek için kullanılır.
Laboratuvar termometreleri: -200 ile 1500 derece arasındaki sıcaklıkları ölçmek için kullanılır.
Endüstriyel termometreler: -200 ile 5000 derece arasındaki sıcaklıkları ölçmekte kullanılır.
Vücut termometreleri: 35 ile 42 derece arasındaki sıcaklıkları ölçmek için kullanılır.
Termometre Nasıl Kullanılır?
Termometreleri kullanmadan önce kullanım kılavuzunu dikkatlice okumak gerekir. Termometrenin kullanım amacına uygun olması da önemlidir. Örneğin vücut sıcaklığını ölçmek için kullanılan bir termometreyi oda sıcaklığını ölçmek için kullanmak doğru değildir.
Termometreleri kullanmadan önce termometrenin cam tüpünün kırık veya çatlak olmadığından emin olmak gerekir. Ölçmek istediğiniz maddeye termometreyi değdirdikten sonra termometrenin sağlam durduğundan emin olmak gerekir. Termometrenin gösterdiği sıcaklığı okuyabilmek için termometrenin ölçeğinin doğru okunması gerekir.
Termometreler Nerelerde Kullanılır?
Termometreler günlük yaşantımızda ve endüstride birçok alanda kullanılmaktadır.
Günlük yaşamda: Vücut sıcaklığını, hava sıcaklığını, yiyeceklerin pişme derecesini ölçmede, fırın, ütü gibi cihazların sıcaklığını kontrol etmede kullanılır.
Sanayide: Üretim süreçlerinin kontrolü, malzemelerin, fırınların ve soğutma sistemlerinin sıcaklıklarının ölçülmesi
Bir yanıt bırakın