Şizofreni nedir?
Şizofreni, gerçeklik algısında, düşüncede, duygu ve davranışta önemli bozulmalara neden olan ciddi bir psikiyatrik hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verilerine göre dünyada yaklaşık 24 milyon kişi şizofreni hastası yaşıyor. Şizofreni her yaşta ortaya çıkabilen bir hastalık olmasına rağmen genellikle 15-25 yaşları arasında başlar.
Şizofreni Belirtileri
Şizofreni belirtileri kişinin zihinsel ve fiziksel işlevlerini etkileyebilir. Şizofreni belirtileri aşağıdaki gibi birkaç kategoriye ayrılabilir:
Sanrılar: Sanrılar gerçekte var olmayan şeylerin var olduğu inancıdır. Şizofreni hastalarında en sık görülen sanrılar takip edilme, kontrol edilme, bakılma, özel güçlere sahip olma gibi sanrılardır.
Halüsinasyonlar: Halüsinasyonlar, var olmayan şeyleri duyma, görme, hissetme, koklama veya tatma gibi duyusal deneyimlerdir. Şizofreni hastalarında en sık görülen halüsinasyonlar ses duyma halüsinasyonlarıdır.
Düşünce bozuklukları: Şizofreni hastalarında düşünce akışı, düşünce içeriği ve düşünce organizasyonu gibi bozukluklar görülebilmektedir. Bu bozukluklar düşüncenin parçalanması, düşüncenin yavaşlaması ya da hızlanması, düşünce içeriğinin anlamsızlaşması ya da düşünce organizasyonunun bozulması gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
Duygusal bozukluklar: Şizofreni hastalarında duygu düzenleme bozuklukları görülebilmektedir. Bu bozukluklar duyguların uygunsuzluğu, duyguların donuklaşması veya duygu yokluğu gibi belirtilerle ortaya çıkabilir.
Davranış bozuklukları: Şizofreni hastalarında sosyal izolasyon, ilgisizlik, hareketsizlik, katatoni, ajitasyon veya saldırganlık gibi davranış bozuklukları görülebilmektedir.
Şizofreninin Nedenleri
Şizofreninin kesin nedeni bilinmemekle birlikte genetik, çevresel faktörler ve beyin kimyasındaki değişikliklerin bir kombinasyonunun rol oynadığı düşünülmektedir.
Genetik: Şizofreni ailesel bir hastalıktır. Şizofreni hastası bir kişiden çocuk sahibi olma riski genel popülasyona göre yaklaşık 10 kat daha fazladır.
Çevresel faktörler: Şizofreni gelişiminde rol oynayabilecek çevresel faktörler arasında hamilelik sırasındaki enfeksiyonlar, doğum travması, çocukluk dönemindeki travmatik deneyimler ve sigara dumanına maruz kalma sayılabilir.
Beyin kimyasındaki değişiklikler: Şizofreni hastalarında dopamin, glutamat ve GABA gibi beyin kimyasallarında değişikliklerin meydana geldiği gösterilmiştir. Bu değişikliklerin şizofreni belirtilerine neden olabileceği düşünülmektedir.
Şizofreni Tedavisi
Şizofreni tedavisinde ilaç ve psikoterapi gibi yöntemler bir arada kullanılmaktadır.
İlaç tedavisi: Şizofreni tedavisinde kullanılan ilaçlara antipsikotikler denir. Antipsikotikler sanrıların, halüsinasyonların, düşünce bozukluklarının ve davranış bozukluklarının tedavisinde etkilidir.
Psikoterapi: Psikoterapi, şizofreni hastalarının günlük yaşamlarını sürdürmelerine yardımcı olmak için kullanılır. Psikoterapi, hastalara stresi yönetme, sosyal becerileri geliştirme ve başa çıkma mekanizmaları geliştirme gibi konularda yardımcı olabilir.
Şizofrenide Erken Tanı ve Tedavi Önemlidir
Şizofreninin erken tanı ve tedavisi, hastalığın seyrini ve kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştirebilmektedir. Şizofreni belirtileri gösteren kişilerin bir psikiyatriste başvurması önemlidir.
Şizofreninin Sosyal Etkisi
Şizofreni kişinin işini, eğitimini ve sosyal yaşamını önemli ölçüde etkileyebilen bir hastalıktır. Şizofreni hastaları iş bulma ve sürdürmede, eğitim almada ve sosyal ilişkiler kurmada zorluklar yaşayabilir. Bu durum şizofreni hastalarının yaşam kalitesini ve sosyal katılımını olumsuz yönde etkileyebilir.
Şizofreninin Önlenmesi
Şizofreniyi kesin olarak önlemek mümkün olmasa da şizofreni gelişme riskini azaltmaya yardımcı olacak bazı önlemler alınabilir. Bu önlemler arasında hamilelikte sağlıklı beslenme, sigara içmeme ve alkolden uzak durma gibi faktörler yer alıyor.
Bir yanıt bırakın