Kınama Nedir?
Kınama, birinin kaba ve incitici davranışını hatırlatmak, kınamak ve şikayet etmek anlamına gelen bir kelimedir. TDK’ya göre sitem kelimesinin iki farklı anlamı var:
Birinin kaba ve incitici davranışını hatırlatmak, kınamak ve şikayet etmek:
“Annem babamı azarladı ve geç saatlere kadar dışarıda kaldığı için onu eleştirdi.”
Kötü bir davranışı hatırlatmak ve azarlamak için:
“Sevgilim bana karşı ilgisizliğini hatırlatarak şikayette bulundu.” Sitemler genellikle olumsuz duyguları ifade etmek için kullanılır. Bu duygular öfke, kırgınlık, hayal kırıklığı, üzüntü ve pişmanlığı içerebilir. Sitemler bazen doğrudan bazen de dolaylı olarak dile getirilmektedir.
Sitem Türleri
Sitemleri ifade ediliş biçimlerine göre farklı türlere ayırmak mümkündür. Bu türlerden bazıları şunlardır:
Açık suçlamalar: Bu tür suçlamalar doğrudan ve net bir şekilde ifade ediliyor. Örneğin, “Sana söylediğim her şeyi unutuyorsun!” Cümle açık bir suçlamadır.
Gizli suçlamalar: Bu tür suçlamalar doğrudan değil dolaylı olarak ifade ediliyor. Örneğin, “Beni hiç düşünmüyorsun!” Cümle gizli bir suçlamadır.
Şakacı sitemler: Bu tür suçlamalar şaka yollu ifade ediliyor. Örneğin, “Senin yüzünden her şeyi halletmek zorunda mı kalacağım?” Cümle şakayla karışık bir sitemdir.
Öfkeli sitemler: Bu tür suçlamalar öfke dolu bir üslupla dile getiriliyor. Örneğin, “Senin yüzünden her şey mahvoldu!” Cümle öfke dolu bir sitemdir.
Sitemlerin Etkileri
Suçlamaların hem olumlu hem de olumsuz etkileri olabilir. Olumlu etkiler şunları içerir:
Bir sorunu çözmeye yardımcı olabilir. Örneğin bir anne, çocuğunu geç saatlere kadar dışarıda bıraktığı için suçlayabilir ve ona bu davranışın yanlış olduğunu hatırlatabilir. Bu çocuğun davranışını değiştirmesine yardımcı olabilir.
Birinin dikkatini çekmeye yardımcı olabilir. Örneğin bir arkadaş, başka bir arkadaşının kendisini ihmal ettiğini düşünüp, ona sitem edebilir. Bu arkadaşınızın onu fark etmesine yardımcı olabilir. Olumsuz etkiler şunları içerir:
İkili ilişkilere zarar verebilir. Aşıklar, eşler, arkadaşlar ve aile üyeleri arasındaki ilişkilere zarar verebilir.
Karşı tarafın öfkelenmesine ve saldırganlaşmasına neden olabilir. Bu durum tartışmalara ve kavgalara yol açabilir.
Kişinin kendisini kötü hissetmesine neden olabilir. Kınayan kişi karşı tarafın kendisini suçladığını düşünebilir ve kendini değersiz hissedebilir.
Sitemleri Etkili Şekilde Kullanmak
Sitemleri etkili bir şekilde kullanabilmek için dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Bu noktalardan bazıları şunlardır:
Sitemin uygun zaman ve yerde yapılması önemlidir. Örneğin karşı taraf çok gergin veya yorgunken şikayet etmek durumu daha da kötüleştirebilir.
Suçlamayı doğrudan ve net bir şekilde ifade etmek önemlidir. Dolaylı olarak dile getirilen suçlamalar karşı tarafın ne demek istediğini anlamasını zorlaştırabilir.
Öfkeli bir şekilde sitem ifade etmekten kaçınmak önemlidir. Öfkeli suçlamalar karşı tarafın savunmaya geçmesine neden olabilir.
Şikayetle birlikte çözüm sunulması da önemli. Karşı tarafı sadece eleştirmek yerine sorunun nasıl çözülebileceğine dair önerilerde bulunmak daha etkili bir sonuca ulaşmanıza yardımcı olabilir.
Çözüm
Sitemler günlük yaşamda sıklıkla karşılaştığımız duygusal ifadelerin bir parçasıdır. Sitemleri etkili bir şekilde kullanmak hem kendimizi ifade etmemize hem de karşımızdaki kişiyle sağlıklı bir iletişim kurmamıza yardımcı olabilir.
Bir yanıt bırakın