Sedasyon Nedir?
Sedasyon, tıbbi müdahalelerin daha kolay yapılabilmesi için hastanın kaygısını, ağrısını ve rahatsızlığını azaltmak amacıyla sedatif ilaçların kullanılmasıdır. Sedasyon, genel anestezi ve lokal anestezi gibi diğer anestezi yöntemlerine göre daha hafif bir uyku halidir. Sedasyon sırasında hastanın nefes alması kendi kendine devam eder ve hastayla iletişim kurulabilir.
Sedasyonun Amaçları
Sedasyonun temel amacı tıbbi müdahalelerin daha kolay ve konforlu yapılabilmesini sağlamaktır. Sedasyon aşağıdaki amaçlar için kullanılabilir:
Ağrıyı azaltın: Sedasyon ağrıyı azaltmada etkili bir yöntemdir. Özellikle diş tedavileri, endoskopi, kolonoskopi, MR ve BT gibi ağrılı tıbbi müdahalelerde sedasyon sıklıkla kullanılmaktadır.
Kaygıyı azaltın: Sedasyon aynı zamanda kaygı ve stresi azaltmada da etkilidir. Özellikle diş hekimi fobisi olan kişilerde diş tedavileri sırasında sedasyon uygulanması kaygı ve stresin azalmasına yardımcı olur.
Rahatsızlığı azaltın: Sedasyon bulantı, kusma ve baş dönmesi gibi rahatsızlıkları azaltmak için de kullanılabilir.
Sedasyon Çeşitleri
Sedasyon derinliğine göre üç ana kategoriye ayrılır:
Yüzeysel sedasyon: Yüzeysel sedasyonda hasta uykulu ve rahattır. Hastanın bilinci açıktır ve komutlara uyabilmektedir. Yüzeysel sedasyon genellikle diş tedavileri, endoskopi, kolonoskopi gibi kısa süreli ve ağrısız tıbbi müdahalelerde kullanılır.
Orta sedasyon: Orta dereceli sedasyonda hasta uykuya dalmaya yakındır. Hastanın bilinci kapalı ancak solunumu ve refleksleri korunuyor. Orta derecede sedasyon genellikle MR ve BT gibi daha uzun süreli tıbbi müdahaleler için kullanılır.
Derin sedasyon: Derin sedasyonda hasta derin uykudadır. Hastanın bilinci kapalı olup nefesinin ve reflekslerinin desteklenmesi gerekmektedir. Ameliyatlarda sıklıkla derin sedasyon kullanılır.
Sedasyonun Riskleri
Sedasyon genellikle güvenli bir işlemdir. Ancak tüm tıbbi müdahalelerde olduğu gibi sedasyonun da bazı riskleri vardır. Sedasyonun olası riskleri şunları içerir:
Alerjik reaksiyon: Sedatif ilaçlar alerjik reaksiyona neden olabilir. Alerjik reaksiyon semptomları arasında kaşıntı, kurdeşen, nefes darlığı ve anafilaksi bulunur.
Düşük tansiyon: Sedatif ilaçlar kan basıncını düşürebilir. Düşük tansiyonun belirtileri arasında baş dönmesi, bayılma ve halsizlik yer alır.
Nefes darlığı: Sedatif ilaçlar nefes almayı yavaşlatabilir. Sedasyon sırasında solunumun yavaşlaması veya durması en ciddi risklerden biridir.
Baş ağrısı: Sedasyon sonrası baş ağrısı oluşabilir.
Amnezi: Sedasyon sonrası geçici hafıza kaybı meydana gelebilir.
Sedasyon Öncesi Hazırlık
Sedasyon yapılacak hastanın işlem öncesi mutlaka anestezi uzmanı tarafından muayene edilmesi ve gerekli tetkiklerin yapılması gerekmektedir. Anestezi uzmanı hastanın genel sağlık durumunu değerlendirerek sedasyona uygun olup olmadığına karar verir.
Sedasyon yapılacak hastanın işlem öncesi şunları yapması gerekir:
Reçeteli ilaçları almaktan veya doktorla konuşmaktan kaçınmak
Alkol veya uyuşturucu kullanmamak
İşlemden 6 saat önce yemek yememek
İşlemden 2 saat önce sıvı içmeyin
Sedasyon Uygulaması
Sedasyon hastanın durumuna göre farklı yöntemlerle uygulanabilmektedir. Yüzeysel sedasyon genellikle ağızdan alınan ilaçlarla uygulanır. Orta ve derin sedasyon genellikle intravenöz olarak uygulanan ilaçlarla uygulanır.
Sedasyon sırasında hasta anestezi uzmanı tarafından sürekli izlenir. Sedasyonun derinliği hastanın durumuna göre ayarlanır.
Sedasyondan Sonra
Sedasyon sonrasında hasta anestezi uzmanı tarafından bir süre gözlem altında tutulur. Sedasyondan sonra hasta aşağıdakileri yapmalıdır:
Bir akraba ile veya bir akrabanın refakatinde gelmek
işlemden sonra 24 saat boyunca araba kullanmaktan kaçınmak
İşlemden sonraki 24 saat boyunca alkol veya uyuşturucudan kaçınmak
Bir yanıt bırakın