Pragmatizm nedir?
Pragmatik, bir şeyin değerinin, sağladığı faydayla değerlendirilebileceğini savunan bir yaklaşımdır. Felsefi olarak hakikatin temel ölçütünün pratik değerler olduğunu savunan felsefi bir akımdır.
Pragmatik Kelimenin Sözlük Anlamı
Pragmatik kelimesinin sözlük anlamı faydacı, faydacı anlamlarına gelir. Bu yönüyle teorik değil, pratik sonuçlara odaklanan, eylem odaklı bir düşünme biçimini ifade eder.
Pragmatik Felsefi Hareket
Pragmatik felsefi hareket 19. yüzyılın ortalarında Amerika Birleşik Devletleri’nde ortaya çıktı. Bu hareketin kurucuları Charles Sanders Peirce, William James ve John Dewey’dir. Pragmatistler gerçeğin mutlak olmadığını ve değişen koşullara göre değişebileceğini savunurlar. Bu nedenle doğruluğun tek kriterinin fayda olduğunu ileri sürerler. Bir şeyin doğru olup olmadığı pratikte ne kadar faydalı olduğuna göre belirlenir.
Pragmatik Yaklaşımın Temel İlkeleri
Pragmatik yaklaşımın temel ilkeleri şunlardır:
Gerçeklik deneyime dayanır. Gerçeklik duyularımızla algıladığımız şeylerden oluşur.
Doğruluk faydaya dayanır. Bir şeyin doğru olup olmadığı pratikte ne kadar faydalı olduğuna göre belirlenir.
Bilgi eylem odaklıdır. Bilgi ancak pratikte kullanılabilirse anlamlıdır.
Pragmatik Yaklaşımın Uygulama Alanları
Pragmatik yaklaşım birçok farklı alanda uygulanabilir. Örneğin felsefe, bilim, eğitim, siyaset, hukuk ve iş alanlarında kullanılabilir.
Felsefede Pragmatik Yaklaşım
Felsefede pragmatistler geleneksel felsefi sorunların çoğunu reddederler. Örneğin metafizik problemlerin anlamsız olduğunu savunurlar. Onlara göre varlığın mahiyeti, ruhun var olup olmadığı gibi sorulara kesin bir cevap vermek mümkün değildir. Pragmatistler felsefenin amacının pratik sorunlara çözüm bulmak olduğunu savunurlar. Bu nedenle felsefi fikirlerin pratikte test edilebilir olması gerektiğini savunurlar.
Bilimde Pragmatik Yaklaşım
Bilimde pragmatistler, bilimsel teorilerin doğruluğunun, pratikte ne kadar başarılı olduklarının gösterilmesiyle belirlenebileceğini savunurlar. Bir teori pratikte test edildiğinde ve doğru sonuçlar ürettiğinde doğru kabul edilir. Pragmatistler bilimsel teorilerin mutlak olarak doğru olmadığını ve değişen koşullara göre değişebileceğini savunurlar. Bu nedenle bilimsel teorilerin sürekli olarak test edilmesi ve geliştirilmesi gerektiğini savunurlar.
Eğitimde Pragmatik Yaklaşım
Eğitimde pragmatistler öğrencilerin aktif katılımını ve uygulamalı öğrenmeyi vurgular. Onlara göre öğrenciler sadece teorik bilgilerle donatılmamalı, aynı zamanda bu bilgileri pratikte kullanmayı da öğrenmelidir. Pragmatist eğitimciler öğrencilerin kendi öğrenme süreçlerini kontrol etmelerine ve kendi öğrenme hedeflerini belirlemelerine yardımcı olur.
Siyasette Pragmatik Yaklaşım
Politikada pragmatistler idealizm yerine gerçekçiliği savunurlar. Onlara göre politikacılar, ideal bir dünya yaratmaya çalışmak yerine, mevcut koşullar altında mümkün olan en iyi sonuçları elde etmeye odaklanmalıdır. Pragmatist politikacılar, ideolojik bağlılıklarına rağmen genellikle farklı görüşlere sahip insanlarla işbirliği yapmaya isteklidirler.
Hukukta Pragmatik Yaklaşım
Hukukta pragmatistler hukukun adaleti sağlamanın bir aracı olduğunu savunurlar. Onlara göre hukuk kurallarının değişen şartlara göre esnek bir şekilde yorumlanması gerekmektedir. Pragmatist hukukçular hukuk ilkelerinin uygulamada uygulanabilirliğine dikkat ederler.
İş Hayatında Pragmatik Yaklaşım
İş dünyasında pragmatistler verimliliği ve etkililiği vurgular. Onlara göre, iş uygulamaları mümkün olan en iyi sonuçları elde edecek şekilde tasarlanmalıdır. Pragmatist işletme yöneticileri genellikle yenilikçi ve risk alan kişilerdir.
Pragmatist Yaklaşıma Yönelik Eleştiriler
Pragmatist yaklaşım da bazı eleştirilere maruz kalmıştır. Bu eleştiriler şunlardır:
Pragmatizm, gerçeğin öznel olduğunu savunarak nesnelliği reddeder.
**Pragmatizm, doğruluğun tek ölçütünün fayda olduğunu savunarak evrensel ahlak ilkelerini benimser.
Bir yanıt bırakın